Verbum

лапа́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Невялікая лапата.

2. Тое, што і лопасць (у 2 знач.).

Лапаткі турбіны.

3. Плоская шырокая косць трохвугольнай формы ў верхняй частцы спіны.

4. Плоскі няспелы стручок гароху ці іншай бабовай расліны.

Лапаткі гароху.

◊

Ва ўсе лапаткі (бегчы; разм.) — вельмі хутка.

Палажыць (класці) на лапаткі — пры дужанні (па)валіць саперніка на спіну, а таксама наогул перамагчы.

лі́ха, -а, н.

1. Няшчасце, зло, бяда.

Да ўсякага л. прывыкнуць можна.

2. У фальклоры: нячыстая сіла, чорт.

◊

Ведаць, пачым фунт ліха (разм.) — пазнаць, як цяжка жыць у горы, нястачы.

Да ліха (разм.) — вельмі многа.

Ліха яго бяры (разм.) — адносіцца абыякава да чаго-н.

Не памінай (не памінайце) ліхам (разм.) — не ўспамінай(успамінайце) блага.

Як на (тое) ліха (разм.) — не ў пару, не да месца.

ліць¹, лью, льеш, лье; льём, льяце́, льюць і лію́, ліе́ш, ліе́; ліём, ліяце́, лію́ць; ліў, ліла́, ліло́; лі; літы; незак.

1. што. Нахіляючы што-н. напоўненае, прымушаць цячы якую-н. вадкасць.

Л. ваду на рукі.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Вельмі моцна цячы, ісці (разм.).

Дождж лье як з вядра (аб праліўным дажджы).

3. перан. Распаўсюджваць (гук, святло, пах).

Сонца лье цяпло.

удаскана́ліцца, -люся, -лішся, -ліцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць больш дасканалым.

Навыкі ўдасканаліліся.

2. у чым. Павысіць сваё майстэрства ў якой-н. галіне, свае веды і пад.

У. ў гульні на скрыпцы.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Развіцца, стаць вельмі ўспрымальным, вострым (пра пачуцці і пад.).

Густ удасканаліўся.

|| незак. удаскана́львацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. удаскана́льванне, -я, н.

|| наз. удаскана́ленне, -я, н.

упа́рты, -ая, -ае.

1. Вельмі ўстойлівы, паслядоўны ў ажыццяўленні чаго-н., які ажыццяўляецца цвёрда і паслядоўна.

У. чалавек.

Упартая барацьба.

Аказваць упартае супраціўленне.

2. Незгаворлівы, які імкнецца рабіць толькі па-свойму, наперакор каму-н.

У. як асёл.

Факты — упартая рэч (супраць фактаў спрачацца бескарысна).

3. Які выражае ўпартасць, рашучасць.

Упартыя вочы.

4. перан. Зацяжны, непрымірымы.

Упартыя баі.

|| наз. упа́ртасць, -і, ж. (да 1 знач.).

чарапа́ха, -і, ДМ -па́се, мн. -і, -па́х, ж.

1. Жывёліна атрада паўзуноў, пакрытая касцявым панцырам, якая вельмі павольна рухаецца на кароткіх лапах, што могуць разам з галавой і хвастом уцягвацца ў панцыр.

Марская ч.

2. зб. Рагавыя пласцінкі панцыра гэтай жывёлы, а таксама вырабы з такіх пласцінак.

|| памянш. чарапа́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

|| прым. чарапа́хавы, -ая, -ае і чарапа́шы, -ая, -ае.