Clara pacta claros faciunt amicos

Ясныя ўмовы ствараюць добрых сяброў.

Ясные условия создают добрых друзей.

бел. Лік дружбе не шкодзіць. Дружба дружбай, а грашам рахунак.

рус. Честная плата, верная дружба. Дружба дружбой, а табачок врозь. Счёт чаще ‒ дружба слаще. Счёт дружбе не помеха. Чаще счёт ‒ дружба крепче. Счёт дружбы не портит.

фр. Les bons comptes font les bons amis (Хороший счёт делает/создаёт хороших друзей). Ami jusqu’à la bourse (Друг ‒ до кошелька).

англ. Short reckonings make long friends (Короткий счёт удлиняет дружбу).

нем. In Geschäftssachen hört die Freundschaft auf (В сделках дружба прекращается).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

АРАНЖАРЭ́Я

(франц. orangerie),

зашклёнае памяшканне для вырошчвання зімоўкі паўд. раслін (цытрусавых, кветкавых, вечназялёных, пладова-ягадных і інш.). Аранжарэі добра асвятляюцца, маюць неабходны рэжым тэмпературы, вільготнасці і ўмовы для догляду раслін. Бываюць 1- і 2-схільныя, блочныя, ангарныя.

т. 1, с. 453

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АКІЯНАГРА́ФІЯ

(ад акіян + ...графія),

1) тое, што акіяналогія.

2) Раздзел акіяналогіі, навука, якая вывучае фіз.-хім. ўласцівасці акіянскіх водаў, заканамернасці фіз. і хім. працэсаў, з’яў у Сусветным акіяне, прыродныя ўмовы канкрэтных акіянаў, мораў або іх раёнаў.

т. 1, с. 194

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

хламідаспо́ры

(ад гр. chlamys, -ydos = плашч + споры)

таўстасценныя клеткі некаторых грыбоў, якія ўтвараюцца ў выніку распадзення гіфаў, грыбніцы і дапамагаюць перажыць неспрыяльныя ўмовы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Mssgunst

f - нядобразычлі́васць, за́йздрасць

sich (D) j-s ~ zziehen* — стра́ціць ла́ску [быць у няла́сцы] у каго́-н.

die ~ der Verhältnisse — неспрыя́льныя ўмо́вы [абста́віны]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

асяро́ддзе н.

1. (сукупнасць прыродных умоў) mwelt f -;

умо́вы навако́льнага асяро́ддзя mweltbedingungen pl, mweltverhältnisse pl;

2. (сацыяльна-побытавыя ўмовы) Milieu [mi´ljø:] n -s, -s, Umgbung f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

панацэ́я, ‑і, ж.

1. У алхімікаў — лякарства нібыта ад ўсіх хвароб.

2. перан. Іран. Уяўны сродак, які можа дапамагчы ва ўсіх выпадках жыцця. Паны стварылі такія невыносныя ўмовы існавання для Міхала, што ён і вымушаны разглядаць здабыццё сваёй уласнай зямлі як панацэю ад усіх бед і няшчасцяў. Клімковіч.

[Грэч. Panákeia — якая лечыць усё.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гартава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; незак.

1. Станавіцца больш цвёрдым, пругкім, трывалым у выніку моцнага награвання і хуткага ахаладжэння (пра метал).

2. перан. Набываць стойкасць, вынослівасць, здольнасць пераносіць цяжкасці, неспрыяльныя ўмовы. Мы гартаваліся ў баях і ў працы дбалай, Мы небывалага юнацтва запявалы. А. Александровіч.

3. Зал. да гартаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АПРАЦО́ЎКА ГЛЕ́БЫ,

прыёмы мех. ўздзеяння на глебу, якія павышаюць яе ўрадлівасць і ствараюць лепшыя ўмовы для росту і развіцця раслін. Сукупнасць паслядоўных прыёмаў уздзеяння складаюць сістэму апрацоўкі глебы. Адрозніваюць сістэмы асн. і перадпасяўной апрацоўкі, а таксама зямель, схільных да эрозіі. Ва ўмовах Беларусі найб. выкарыстоўваюцца дыскаванне, ворыва, культывацыя, баранаванне, выраўноўванне, прыкочванне, міжрадковая апрацоўка. Пры апрацоўцы глебы ствараецца рыхлы дробнакамякаваты ворны слой, паляпшаюцца водны, паветраны і цеплавы рэжымы глебы, знішчаюцца пустазелле, шкоднікі, узбуджальнікі хвароб раслін, загортваюцца ў глебу ўгнаенні, дзярніна, іржышча і інш. раслінныя рэшткі, ствараюцца найлепшыя ўмовы для сяўбы і прарастання насення. Гл. таксама Агратэхніка.

т. 1, с. 434

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

біягенасфе́ра

(ад бія- + гр. genos = нараджэнне + сфера)

сфера ўзнікнення жыцця — абалонка на планетах, у межах якой ствараюцца ўмовы, спрыяльныя для развіцця вышэйшых формаў матэрыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)