1. Прыстасаванне, дзе распальваюць і падтрымліваюць агонь.
Гарыць агонь у ачагу.
2.перан. Месца, адкуль што-н. распаўсюджваецца, цэнтр чаго-н. (кніжн.).
А. асветы.
А. землетрасення.
А. хваробы.
3.перан. Родны дом, сям’я.
Хатні а.
|| прым.ачаго́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сталі́ца ‘галоўны горад дзяржавы; цэнтр’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), столі́ца ‘цэнтр чаго-небудзь’ (ТС), ст.-бел.столица ‘тс’ (XVII ст., Карскі, 1, 415). З польск.stolica ‘трон, галоўны горад’ як чэшскае семантычнае запазычанне, гл. Басай-Сяткоўскі, Słownik, 340; Кохман, Stosunki, 129–130.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дыя́метр, ‑а, м.
Адрэзак прамой, які злучае два пункты акружнасці і праходзіць праз яе цэнтр. Дыяметр круга.// Папярочнік любога круглага цела, плошчы, прасторы. Дыяметр шара.
[Ад грэч. diámetros — папярочнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ośrodek
ośrod|ek
м.
1.цэнтр; сярэдзіна; асяродак;
być ~kiem zainteresowania — быць цэнтрам зацікаўленасці;
~ek wypoczynkowy — курорт; месца адпачынку;
~ek zdrowia — медпункт (медыцынскі пункт);
~ek handlowy — гандлёвы цэнтр;
~ek przemysłowy — прамысловы цэнтр;
~ek rozliczeń (rozliczeniowy) — разліковы цэнтр;
~ek gospodarczy — эканамічны цэнтр;
~ek chleba — мякіш хлеба
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
сіметры́чны, ‑ая, ‑ае.
Пабудаваны па закону сіметрыі; які мае сіметрыю. Планіроўка дома строга сіметрычная. Цэнтр — вялікая зала, з якой калідорамі можна трапіць у жылыя пакоі.«Помнікі».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каардынава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак. і незак., што (кніжн.).
Узгадніць (узгадняць), устанавіць (устанаўліваць) мэтазгодныя суадносіны паміж якімі-н. дзеяннямі, з’явамі.
К. дзейнасць устаноў.
|| зак. таксама скаардынава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны.
|| наз.каардынава́нне, -я, н.ікаардына́цыя, -і, ж.
|| прым.каардынацы́йны, -ая, -ае.
К. цэнтр.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цэнтрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., што (спец.).
1. Вызначыць (вызначаць), устанавіць (устанаўліваць) цэнтр, цэнтральную кропку чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выліча́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да вылічэння (у 1 знач.). Вылічальныя аперацыі.
2. Прызначаны для вылічэнняў. Электронна-вылічальная машына.// Звязаны з арганізацыяй вылічэнняў. Вылічальны цэнтр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Gróßstadt
f -, -städte вялі́кі го́рад, буйны́цэнтр
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
нерв, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Адзін са шматлікіх пучкоў валокнаў у выглядзе белых канацікаў, якія ідуць ад галаўнога і спіннога мозга да органаў пачуццяў, мышцаў, залоз і інш. і даюць целу магчымасць рухацца і адчуваць.
Зрокавы н.
2.мн. Уся такая сістэма, якая вызначае дзейнасць арганізма, стан і паводзіны чалавека.
Нервы не вытрымалі.
3.перан.Цэнтр якой-н. дзейнасці, асноўная дзейная сіла чаго-н.
Нёман быў нервам сяла.
◊
Выматаць усе нервы (разм., неадабр.) — змучыць, давесці да знямогі.
Іграць на нервах (разм., неадабр.) — гнявіць, нерваваць каго-н. чым-н.
Трапаць нервы (разм., неадабр.) — хвалявацца, моцна нерваваць каго-н.
|| прым.нерво́вы, -ая, -ае.
Н. цэнтр.
Нервовыя хваробы.
Нервовая сістэма.
Н. цік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)