überáltert

a

1) зана́дта стары́ (для чаго-н.)

2) які́ [перажыў] зжыў сябе́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

арха́іка

(гр. archaikos = стары, устарэлы)

1) старажытнасць, старадаўнасць;

2) ранні перыяд развіцця архітэктуры і выяўленчага мастацтва Стараж. Грэцыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Асто́пкі ’стары, стаптаны абутак’ (Жд.). Укр. дыял. остопки. Гл. атопак ’тс’; ‑с‑ устаўлена як вынік кантамінацыі з стаптаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Перапёк ’харчовыя кірмашовыя прадукты’ (Касп.), ’час, калі стары хлеб з’елі, а новы яшчэ не спечаны’ (Касп.). Гл. перапечка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Testament

Запаве́т -у m.

the Old Testament — Стары́ Запаве́т

the New Testament — Но́вы Запаве́т

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

wyburzać

незак. ламаць; бурыць; зносіць;

wyburzać stare dzielnice — зносіць стары раён

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

zamierzchły

zamierzchł|y

старажытны; стары; даўно мінулы;

~е czasy — спрадвечныя часы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

заве́т, ‑у, М ‑веце, м.

Тое, што і запавет. Па планеце пройдзем бурай, Марксаў помнячы завет, — Свет стары ўшчэнт разбурым І збудуем новы свет. Крапіва. Гады ішлі, з гадамі мы раслі, Выконваючы Леніна заветы. Кляшторны.

•••

Новы завет — хрысціянскія кнігі бібліі.

Стары завет — старажытная, дахрысціянская частка бібліі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мацёры ’вялікі, высокі, доўгі, вялізны’ (Нас.), ’сталы’, ’поўны сілы, моцны, здаровы’, ’вопытны, непапраўны, закаранелы’ (ТСБМ, Жд. 1), ст.-бел. матеръ (Булахаў, Гіст., 125–127). Укр. матерни́й, ма́терий ’чалавек у сталых гадах’, рус. матёрый, матерой ’тс’, польск. zamatorzały, zamotrzały ’зацвярдзелы’, ст.-чэш. matorný ’спелы’, ’строгі’, мар. mateřeti ’тлець’, ’трухлявець’, славен. matór, matér, motór, matóren ’стары’, серб.-харв. матор ’тс’, макед. матор ’трохгадовы баран’, балг. ма̏тор ’моцны, здаровы’, ’спелы, дарослы, сталы, стары’, ст.-слав. матерьство ’старасць, спарахнеласць’, прасл. matarъ, materъ (БЕР, 3, 686–687), matorъ ’дарослы, стары’ ў суадносінах з прасл. starъ ’стары’ семантычна пераразмеркавалася ў ’вялікі, моцны’. Мае іт. адпаведнік, параўн. лац. mātūrus ’спелы, дарослы, стары’, што дае магчымасць рэканструяваць іт. *mātoros ’тс’ у якасці крыніцы пранікнення для прасл. лексемы (Мартынаў, Язык, 84–85). Бязлай (2, 172) адносіць яе да і.-е. кораня *mē‑/*mō‑ ’вялікі’ (гл. Покарны, 704) і суфікса *tor‑, прыводзячы роднасныя ст.-ірл. mōr, уэл. mawr, брэт. meur ’вялікі’. Менш верагодныя іншыя версіі (гл. Бернекер, 2, 25; Фасмер, 2, 581; Скок, 2, 390; Махэк₂, 355; БЕР, 3, 687).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спацырава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.

Абл. Шпацыраваць. Каля дарогі спацыравалі вароны. Чорны. Стары палкоўнік.. спацыраваў па вуліцах. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)