кача́ць

1. (шар, мячык) róllen vt; wälzen vt (цяжкі прадмет);

2. тэх. wálzen vt (сталь); wálken vt (войлак);

3. (разгладжваць) mángeln vt, róllen vt (бялізну)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

шы́хта, ‑ы, ДМ ‑хце, ж.

Спец. Сумесь руды, флюсаў, коксу, вугалю і пад., узятых у пэўных колькасных адносінах, якую загружаюць у плавільныя печы для перапрацоўкі. Сталь выплаўлялі ў мартэне. Загружаны шыхта і флюс, і металічны лом, Гудуць фарсункі д’ябальскім агнём, Аж цэх дрыжыць, бы ад землетрасення... Валасевіч.

[Ням. Schicht.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вары́ць, вару́, ва́рыш, ва́рыць; ва́раны; незак., што.

1. Гатаваць страву, пітво кіпячэннем на агні.

В. бульбу.

В. абед.

2. Вырабляць што-н. шляхам кіпячэння, плаўлення і пад.

В. мыла.

В. шкло.

3. Рабіць зварку металічных прадметаў і іх частак.

В. сталь.

◊

Галава варыць у каго (разм.) — пра кемлівага, разумнага чалавека.

|| зак. звары́ць, звару́, зва́рыш, зва́рыць; зва́раны.

|| наз. ва́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1—3 знач.) і варэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

|| прым. ва́рачны, -ая, -ае (спец.).

В. цэх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мета́л

(ням. Metall < лац. metallum, ад гр. metallon)

рэчыва, якому ўласцівы бляск, коўкасць, добрая цеплаправоднасць і электраправоднасць;

каляровыя металы — медзь, алюміній, цынк, волава і інш.;

чорныя металы — жалеза, сталь, чыгун.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гарто́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Высокага гарту. Гартоўная сталь. / у перан. ужыв. Песні дай у горны! Трэба і іх напаліць дачырвона, Каб вораг не мог іх таптаць больш нагамі, Каб, ударыўшы словам гартоўным, Адказваў полымем камень. Танк.

2. перан. Стойкі, вынослівы. [Вардомскі] з цікаўнасцю выслухаў.. мае пераказы назіранняў за Паўлам Пятровічам. — Гартоўны стары... Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

resilient

[rɪˈzɪliənt]

adj.

1) пру́гкі, пру́ткі, элясты́чны

resilient steel — пру́гкая сталь

2) жыцьцяра́дасны, мо́цны ду́хам

a resilient nature that throws off trouble — мо́цная ду́хам нату́ра, што перамага́е няго́ды

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

hartowny

hartown|y

1. гартаваны, загартаваны;

stal ~a — загартаваная сталь;

2. загартаваны; цвёрды, моцны, трывалы;

~y charakter — моцны характар

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

БЕ́СЕМЕР (Bessemer) Генры

(19.1.1813, Чарлтан, графства Хартфардшыр, Вялікабрытанія — 15.3.1898),

англійскі вынаходнік-металург. Чл. Лонданскага каралеўскага т-ва (з 1879). Атрымаў больш за 100 патэнтаў на вынаходствы і ўдасканаленні ў галіне механікі і металургіі. Стварыў канвертарны спосаб пераплаўкі чыгуну ў сталь (1856, т.зв. бесемераўскі працэс). У 1860 запатэнтаваў вярчальны канвертар. Прапанаваў бяззліткавую пракатку сталі.

Літ.:

Сорокин Ю.Н. Генри Бессемер // Вопр. истории естествознания и техники. М., 1956. Вып. 1.

т. 3, с. 126

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

та́ра, ‑ы, ж.

1. Тое, у чым захоўваецца або перавозіцца тавар (мяшкі, бочкі, скрынкі і пад.); упакоўка. Шкляная тара. □ У кузні звінела сталь, час ад часу каля нафтабазы бразгатала тара для гаручага. Паслядовіч. Горы пустой тары ляжалі ля свірна воддаль ад завода. Чарнышэвіч.

2. Спец. Вага ўпакоўкі. // Вага машыны, вагона, у якіх перавозіцца тавар.

[Іт. tara з араб.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

магні́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да магніта. Магнітная сіла.

2. Які мае ўласцівасць магніта; намагнічаны. Магнітны жалязняк. Магнітная сталь.

•••

Магнітнае поле гл. поле.

Магнітнае схіленне гл. схіленне.

Магнітная анамалія гл. анамалія.

Магнітная бура гл. бура.

Магнітная стрэлка гл. стрэлка.

Магнітны мерыдыян гл. мерыдыян.

Магнітны момант гл. момант.

Магнітны полюс гл. полюс.

Магнітны экватар гл. экватар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)