Сто́лка ‘слой, пласт, складка чаго-небудзь’, у адну (дзве, тры) столкі — у адзін (два, тры) разы (ТСБМ), ‘слой, частка, пасма’ (Шат., Касп., Варл., Бяльк., Сцяшк., Байк. і Некр., Сл. ПЗБ), ‘пасма (валасоў)’ (Мат. Гом.), сто́лка, ство́лка, ста́лка ‘тс’ (ЛА, 4), сто́лька, столь ‘тс’ (Сл. ПЗБ), сто́ля ‘тс’ (там жа). Да сцяліць з чаргаваннем е/о ў корані, параўн. стол, столь. Гл. яшчэ сталка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прамасло́іна, прамаслойна (аб дрэве) (Мат. Гом.). Рус. пря‑ мослой, прямослойна ’дрэва з роўнымі, не звітымі слаямі’. Да прамы і слой (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
габлява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; незак., што і без дап.
Зразаць тонкі слой з паверхні драўніны пры апрацоўцы яе гэблем, рубанкам.
Г. дошку.
|| зак. вы́габлеваць, -люю, -люеш, -люе; -люй; -леваны.
|| наз. габлява́нне, -я, н. і габлёўка, -і, ДМ -лёўцы, ж.
|| прым. габлява́льны, -ая, -ае.
Г. інструмент.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ко́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Зацвярдзелы верхні слой чаго‑н. Ледзяная корка. □ Цяпер ужо не адзін Алесь шнураваў па снезе, ломячы шчыльную корку шарону. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тры́плекс, ‑у, м.
1. Склеенае трохслойнае безасколачнае шкло, пракладкай у якім з’яўляецца слой празрыстай пластмасы.
2. Назва розных канструкцый, саставаў, працэсаў, якія складаюцца з трох самастойных частак, элементаў, стадый.
[Ад лац. triplex — трайны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пры́падзь 1 ’закалец — сыры, недапечаны слой хлеба каля ніжняй скарынкі, які ўзнікае пры неналежным выпяканні’, пры́падлівы ’з закальцам, як бы трохі прылеплены да поду’ (Нас.). Магчыма, перанос значэння з наступнага слова — ’сыры слой у хлебе, як глей’, але не выключана і незалежнае ўтварэнне ад прыпада́ць з семантычнай матывацыяй: ’нізкі; які не падняўся; злеглы’ і да т. п.
Пры́падзь 2 ’слой глеістай зямлі; падзол’ (Нас., Байк. і Некр., Варл.), пры́падлівы ’глеісты, з падзолам’ (Нас.), прыпа́длівый ’вільготны, злеглы (аб зямлі)’ (Бяльк.). Рус. зах. при́падь ’падзолістая глеба’, смал., цвяр. припа́дливый ’зацвярдзелы (пра зямлю, глебу)’, укр. при́падь ’нізіннае месца; чарназём з гразкай глінай’, припа́дливый ’нізінны’. Да прыпадаць 1 ’нахіляцца, прыціскацца’, ’шчыльна прылягаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адклада́нне н геал (слой, пласт) Áblagerung f -, -en; Schicht f -, -en;
біял тлу́шчавыя адклада́нні Féttansatz m -es, -sätze
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зака́лец, ‑льну, м.
Сыры, непрапечаны слой у хлебе каля ніжняй скарынкі. — Печ — .. справа хітрая, канечне, патрэбна цэгла адмысловая, недапаленая цэгла не пойдзе, скарыначку выпечаную не дасць, закалец можа аказацца. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глазу́ра, ‑ы, ж.
1. Шклопадобны сплаў, якім пакрываюць керамічныя вырабы; паліва.
2. Густы цукровы сіроп, у якім вараць садавіну і якім пакрываюць мучныя вырабы, а таксама застылы слой такога сіропу.
[Ням. Glasur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нікеліро́ўка, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. нікеліраваць.
2. Слой нікелю на металічных вырабах. За печчу — жалезны ложак. Нікеліроўка абгарэла, і ложак быў сіне-чорны. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)