жывёла, -ы, мн. -ы, -вёл, ж.
1. Усякая жывая істота, арганізм, якія маюць здольнасць рухацца і адчуваць і харчуюцца ў адрозненне ад раслін гатовымі арганічнымі злучэннямі.
Тыпы і віды жывёл.
Беспазваночныя жывёлы.
Дзікія жывёлы.
2. зб. Свойская сельскагаспадарчая скаціна.
Накарміць жывёлу.
3. перан. Пра чалавека, які вызначаецца грубымі, нізкімі паводзінамі, учынкамі і пад. (разм., лаянк.).
|| прым. жывёльны, -ая, -ае.
Ж. свет.
Ж. арганізм.
Жывёльныя пабуджэнні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
раката́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Абзывацца дробным раскацістым гулам. А трактар ракатаў роўна, упэўнена... Гроднеў. Мне хацелася бегчы за .. [чайкамі] па гразі, бегчы ў заімглёны свет, туды, дзе ракоча і пеніцца мора, бае казку аб тым, што цудоўны, бязмежны свет не казка, а сапраўднасць. Брыль.
2. Гаварыць, спяваць нізкім раскацістым голасам. За абабітымі дэрмацінам дзвярыма ракатаў начальніцкі бас. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскашо́ўвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Тое, што і раскашавацца. Свет, у якім адзін чалавек мае магчымасць эксплуатаваць другога, свет, у якім адзінкі раскашоўваюцца на поце і крыві мільёнаў, павінен знікнуць, саступіць месца новаму свету, дзе расквітнее вольная праца .. людзей. «ЛіМ». Трэба людзям дуб ці якая жардзіна — усё сюды, у лясы пятроўскія, едуць. Там ужо і з хатамі не вельмі раскашоўваюцца: не разводзяць харомін. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
азгле́лы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і асклелы. // перан. Агідны, паскудны. Той век нам спадчыну пакінуў, Азглелы век, струхлелы свет, Мяжой цераз усю краіну Нядоля праарала след. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праўдалю́бец, ‑бца, м.
Тое, што і праўдалюб. Паэт-праўдалюбец і не можа ўтаіць ад сучасніка, што свет пакуль бачыцца «пры святле маланак» (назва апошняй кнігі Панчанкі). Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сябро́ўства, ‑а, н.
Адносіны паміж кім‑н., якія грунтуюцца на духоўнай блізкасці, агульнасці інтэрэсаў, узаемнай прыхільнасці і пад. Сяброўства з Вікай адкрыла .. [Лаўрыку] цэлы свет новых радасцей. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nuclear-free [ˌnju:kliəˈfri:] adj. бяз’я́дзерны;
a nu clear-free zone бяз’я́дзерная зо́на;
a campa ign for a nuclear-free world кампа́нія за свет без я́дзернай збро́і
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Welt
f -, -en
1) свет
die gróße ~ — вялі́кі свет, вышэ́йшае грама́дства
die Álte ~ — Стары́ свет
die Néue ~ — Но́вы свет
am Énde der ~ — на краі́ све́ту
durch die wéite ~ zíеhen* — вандрава́ць па бе́ламу све́ту
sich in der Welt úmsehen* — паглядзе́ць свет
zur ~ kómmen*, das Licht der ~ erblícken — з’яві́цца на свет, нарадзі́цца
Kínder zur ~ bríngen*, Kínder in [auf] die ~ sétzen — нараджа́ць [пуска́ць] дзяце́й на свет
j-n, etw. aus der ~ scháffen — пако́нчыць з кім-н., чым-н., ліквідава́ць, зні́шчыць каго́-н., што-н., адпра́віць каго́-н. на той свет
aus der ~ géhen* — паме́рці
um álles in der ~! — дзе́ля ўсяго́ свято́га!
um nichts auf der ~! — ні за што на све́це; ні ў цкім вы́падку
2)
álle ~, die gánze ~ — уве́сь свет, усе́ лю́дзі
wie in áller ~? — і як то́лькі?
3)
es wird die ~ nicht kósten! — гэ́та не бу́дзе до́рага каштава́ць!
das ist nicht álle ~ wie viel — гэ́та не так ужо́ мно́га
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
окружа́ющий
1. прич. які́ (што) акружа́е, які́ (што) абкружа́е; см. окружа́ть;
2. прил. навако́льны;
окружа́ющий мир навако́льны свет;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
нарадзіць, радзіць, спарадзіць; прывесці, вывесці, прынесці (разм.) / нейкую колькасць: навесці □ прынесці на свет, пусціць на свет
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)