◎ Наўспяце́нь (ныўспяцень) ’наадварот’: прыставіць дзверы ныўспяцень (Бяльк.). Магчыма, да рус.вспять ’назад’ (да пята, гл. Фасмер, 3, 363); аднак, зыходзячы з ілюстрацыі і ўдакладнення рэдактараў слоўніка, якія дадалі значэнне ’ўгару, увысь, высока’, можна звязаць з успяць ’падняць угару’ (да пяць, пну, гл.). Прымаючы пад увагу магіл. на́піта, напята ’насцеж’ (гл.) і пятнік ’вушак, да каторага прыладжваюцца дзверы завесамі’, мае права на існаванне і іншая версія: да пята ’ніжняе гняздо, у якое ўстаўлялася драўляная вось дзвярэй’, тады наўспяцень значыла б ’не тым канцом восі (устаўлены дзверы)’ ці пад.
2.што. Паправіць; сагнуўшы, падцягнуць пад сябе (пра часткі цела).
П. валасы.
Сабака падабраў хвост.
3.каго-што. Падмяць, наваліўшыся; прыціснуць.
Мядзведзь падабраў пад сябе паляўнічага.
4.каго-што. Выбраць адпаведнае, патрэбнае.
П. брыгаду.
П. ключ да замка.
П. патрэбныя словы.
П. цытаты.
|| незак.падбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.падбо́р, -у, м. (да 4 знач.) іпадбо́рка, -і, ДМ -рцы, ж.
Падбор кадраў.
Падборка нітак патрэбнага колеру.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падыма́цьнесов., в разн. знач. поднима́ть, подыма́ть; (цену, требования и т.п. — ещё) повыша́ть; (глаза, руки и т.п. — ещё) возводи́ть, взводи́ть; см.падня́ць;
◊ п. галаву́ — поднима́ть го́лову;
~ма́й вышэ́й! — поднима́й вы́ше!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазадзіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1.Падняць угору ўсё, многае. Пазадзіраць аглоблі ўверх. Пазадзіраць вышэй галовы. □ Пазадзіралі дзюбы ў неба Асілкі-краны, як буслы.Броўка.// Загнуць, задраць уверх усё, многае. Пазадзіраць пазногці.
2. Забіць, разарваць усіх, многіх. Хацеў [Рыгор] ускінуць на плечы кажух, выйсці на двор ды паглядзець, каб хоць не падкапаліся [ваўкі] пад хлеў ды не пазадзіралі авечак.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
храбрэ́ц, ‑раца, м.
Храбры чалавек. Між буданоў фарсіста круціўся на шэрабокім трафейным жарабку камандзір атрада, прыгажун і храбрэц Мікола Глівенка, ён жа «дзядзька Коля».Хадкевіч./уіран.ужыв.— Ну, што ж, на ракаў ты храбрэц... — згаджаўся дзед з Міколкам.Лынькоў.— Шапку вазьмі, храбрэц! — крыкнула Галя, убачыўшы, што ён нават забыўся падняць сваю фарсістую шапку-капітанку і тая, пакамечаная, валяецца на зямлі.Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ча́ра, ‑ы, ж.
Паэт. Пасудзіна для піцця віна. А пасля па чары «Цынандалі» Вып’ем за здароўе тых сяброў, Што сягоння ў далёкіх далях Б’юцца за Бабруйск і Магілёў.Панчанка.Хочацца сціснуць далоні, У поглядзе дружбу спаткаць, Поўныя накіпам, звонам Хмельныя чары падняць.Танк./увобразнымужыванні. Я з кожным днём раблюся больш цвярозым, хоць з большай смагай чару п’ю жыцця.Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Hóchstand
m -(e)s, -stände
1) высо́кі ўзро́вень
éinen ~ erzíelen — падня́ць на нале́жную вышынр
2) прылі́ў
3) вайск. вы́шка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
wyważyć
зак.
1.падняць;
wyważyć drzwi — высадзіць (зняць з завесаў) дзверы;
2. узважыць;
3.тэх. ураўнаважыць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
podźwignąć
зак.падняць, узняць;
podźwignąć kraj z upadku — узняць краіну з заняпаду;
podźwignąć gospodarstwo — узняць гаспадарку
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)