ćma

ж.

1. начны матыль;

2. мноства; процьма;

ćma ludzi — натоўп людзей;

3. уст. цемра; змрок

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ги́бель ж.

1. гі́бель, -лі ж., пагі́бель, -лі ж.;

2. в знач. сказ., прост. гі́бель, -лі ж., бе́зліч, -чы ж., про́цьма, -мы ж., мно́ства, -ва ср.;

быть (находи́ться) на краю́ ги́бели быць на краі́ гі́белі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

акі́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.

Перастаць займацца кім‑, чым‑н., пакінуць каго‑, што‑н. без увагі, догляду; закінуць, кінуць. [Яначка:] Скрыўдзіў нас бог: здароўе ў мяне адабраў, ёй вочы засланіў. І людзі нас акінулі. Крапіва.

•••

Акінуць вокам (вачыма) — агледзець каго‑, што‑н., глянуць на каго‑, што‑н.

Як вокам акінуць, не акінуць вокам — пра мноства каго‑, чаго‑н., пра вялікую прастору і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абра́днасць, ‑і, ж.

1. Сукупнасць абрадаў якога‑н. культу. Свята зімы ўключае ў сябе многія элементы зімовай народнай абраднасці, якая склалася ў кожнага народа на працягу стагоддзяў.

2. Абрадавы звычай. З прычыны гэтага адпала неабходнасць усякіх далейшых ахвяр, а разам з тым адпала і падстава для мноства рэлігійных абрадаў; але вызваленне ад абраднасцей, якія затруднялі або рабілі немагчымымі зносіны з іншаверамі, было першай умовай, сусветнай рэлігіі. Энгельс.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прадыхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Уздыхнуць на поўныя грудзі.

•••

Не прадыхнуць — а) пра духату, дрэнны пах, ад чаго цяжка дыхаць. Узімку — сцюжа дзьме, а ўлетку — ад духаты і смуроду не прадыхнуць. Гарэцкі; б) перан. Пра вялікую колькасць, мноства чаго‑н. [Галя:] — Ведаеце, ён так не ў пару захварэў. Вось дома трэба сядзець, бюлетэнь выпісалі, а ў нас жа год канчаецца, работы гэтулькі, што не прадыхнуць. Радкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разнаста́йнасць, ‑і, ж.

Наяўнасць мноства непадобных элементаў у чым‑н.; адсутнасць аднастайнасці. Панна Марына, без спрэчкі, мела перавагу над Ядвісяю ў харастве, але разам з гэтым уступала Ядвісі ў разнастайнасці праяўленняў жыцця. Колас. Прыгожыя карціны роднага беларускага пейзажу мільгалі адна за адной, песцячы погляд мяккасцю і разнастайнасцю фарбаў. Васілевіч. Метад сацыялістычнага рэалізму мае на ўвазе шматграннасць мастацтва, разнастайнасць стыляў, творчых манер і кірункаў. Конан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

nawał, ~u

м. процьма; безліч; мноства; навал;

nawał myśli — паток думак;

nawał pracy — навал (гара, куча) працы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

bunch

[bʌntʃ]

1.

n.

1) гро́нка f.

bunch of grapes — гро́нка вінагра́ду

2) informal гру́па f.; мно́ства n., зьвя́зак -ку m.

a bunch of thieves — ша́йка зладзе́яў

a bunch of brothers — мно́ства брато́ў

a bunch of keys — зьвя́зак ключо́ў

3) гуз -а m.; пухлі́на f.

2.

v.t.

1) вяза́ць, зьвя́зваць у пучкі́, вя́зкі

2) фалдава́ць, мо́ршчыць (суке́нку)

3.

v.i.

зьбіра́цца, зьбіва́цца ў ку́пу

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

many

[ˈmeni]

1.

adj. more, most

шмат які́я, мно́гія; шматлі́кі; шмат

many people — шмат які́я лю́дзі

many years ago — шмат гадо́ў таму́

2.

n.

1) шмат хто

many of us — шмат хто з нас

2) вялі́кая ко́лькасьць, мно́ства

There were many at the dance — На та́нцах было́ шмат людзе́й

good many — до́сыць вялі́кая ко́лькасьць

a great many — ве́льмі шмат, мно́ства n.

how many? — ко́лькі?

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Кана́ва, кына́ва ’доўгі неглыбокі і нешырокі роў для сцёку вады’ (ТСБМ, Сержп. Ск., Сцяшк., Яруш., Бяльк.; ганц., вільн., гарад. Сл. паўн.-зах.); ’пашыранае і выраўненае рэчышча’ (слаўг., Яшк.); міёр. къна́віна ’канава’, дубров. кына́ў, міёр. (Нар. словатв.), кана́ўка (Сцяшк.; ветк., слаўг., Яшк.). Н.-луж. kanała ’тс’. Пераробленае польск. kanał ’канал’ (параўн. бел. дубров.) > канаў, аднак незвычайнасць заканчэння на ‑ў прывяла да рэгулярнага афармлення ў ‑ва (напр., як ва́равамноства’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)