Разм. Тое, што і таўшчэзны. Па краях [дарогі] там-сям пападаліся старадрэвіны-хвоі, што пышна разрасталіся на прасторы, або развіслыя таўшчэразныя дубы, як заможныя старасвецкія гаспадары.Колас.У ночы такія Ідзе Дзед Мароз З таўшчэразным кіем, Што з лесу прынёс.Іверс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цверазе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Станавіцца цвярозым або больш цвярозым. Мацнеў мароз, і цверазелі Анісімавы думкі, і калі ён параўняўся з Мікодымавым хутарам, дык у яго канчаткова прапала рашучасць.Сабаленка.//перан. Прыходзіць да памяці. Доктар кажа: «Яна [Марыся] ідзе на папраўку. Пачынае цверазець».Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штора́ніцы, прысл.
Кожную раніцу, кожнай раніцай. Калісьці дзядзька Ціхон растлумачыў мне, што такі перапынак, такое агульнае маўчанне бывае ў птушак вясною штораніцы.Паслядовіч.[Мальвіна] з дзяўчатамі цягала да саду салому, сухі леташні бульбоўнік і штораніцы дымам абкурвала яблыні, каб не пашкодзіў мароз.Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́драна,
1.Прысл.да ядраны (у 2–6 знач.).
2.безас.узнач.вык. Пра свежае, халаднаватае надвор’е. Змяркалася. Патухла сонца за лесам, прыціскаў мароз, было ядрана і ціха.Капыловіч.Васіль ляжыць на мяккай, мокрай ад расы траве. Свежа, нават ядрана.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зна́тный
1. зна́тны;
зна́тные лю́ди страны́ зна́тныя лю́дзі краі́ны;
2.(хороший) прост. до́бры; (немалый) немалы́;
зна́тный моро́з до́бры маро́з;
зна́тная су́мма немала́я (до́брая) су́ма.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
памякчэ́ць
1. weich wérden;
2.перан. sich míldern, náchlassen*vi;
маро́з памякчэ́ў der Frost lieβ nach;
3. (пракаго-н.) sich erwéichen lássen*; náchgeben*vi
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
адле́гчысов.
1. отле́чь;
боль ~лёг — боль отлегла́;
злосць ~лягла́ — злость отлегла́;
2. спасть;
маро́з адлёг — моро́з спал;
◊ ~лягло́ ад сэ́рца — отлегло́ от се́рдца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наско́чыць, -ко́чу, -ко́чыш, -ко́чыць; зак.
1.на каго-што. З ходу, з разгону наткнуцца на каго-, што-н.
Н. на плот.
2.на каго (што). Раптоўна накінуцца, напасці на каго-н.
Мядзведзь наскочыў на чалавека.
3. Нечакана з’явіцца (прыехаць, прыйсці і пад.).
Партызаны наскочылі з лесу.
4.перан. Раптоўна ўзнікнуць, пачацца і г.д. (пра вецер, мяцеліцу і пад.).
Наскочыў мароз.
5. Пра час, пару года: хутка надысці, настаць (разм.).
А тут і жніво наскочыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
над (нада), прыназ. зТ.
1.Ужыв. пры абазначэнні размяшчэння, знаходжання каго-, чаго-н. зверху, паверх каго- ці чаго-н.; у непасрэднай блізкасці да таго, што названа залежным словам.
Туман над возерам.
Нада мной.
Вёска над Прыпяццю.
2.Ужыв. для абазначэння накіраванасці дзеяння на што-н., засяроджанасці на чым-н.
Працаваць над творам.
Сядзець над задачай.
3. У спалучэнні з займеннікам «усе» паказвае на вышэйшае праяўленне ўласцівасцей дадзенага прадмета.
Мароз над усімі маразамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)