бульбяны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае адносіны да бульбы. Бульбяное поле. // Прыгатаваны з бульбы. Бульбяная каша. Бульбяны суп. □ [Аксіння] ўзяла .. малака, напякла наздраватых бульбяных аладак. Мележ.

2. у знач. наз. бульбяна́я, ‑ой. Кафэ, у меню якога пераважаюць стравы з бульбы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адго́н, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. адганяць — адагнаць (у 1, 2, 4 знач.).

2. Малако, з якога сепаратарам аддзелена, адагнана смятанка. З дзесяці машын здадзенага малака сем машын адгону вяртаюць калгасу. Дуброўскі.

3. Прадукт адгонкі парай. Спіртавыя адгоны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

удо́й, ‑ю, м.

Колькасць малака, надоенага за адзін раз або за які‑н. перыяд часу. Ранішні ўдой. Сутачны ўдой. Радавы ўдой. □ [Вера] прынесла з пограба ўчарашні дзённы і вячэрні ўдой, зліла разам у бітон і сказала мужу: — Адзінаццаць літраў. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Кі́бкі ’страва з малака і крухмалу’ (З нар. сл.). Калі ўлічыць, што страва складаецца з кавалкаў крухмалу і вадкасці, можна дапусціць паходжанне кібкі ад скібкі (гл. скібка). Пры гэтым адбылася памылковая дэкампазіцыя з прыняццем пачатковага с‑ за прэфікс.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́жлукціць, ‑кчу, ‑кціш, ‑кціць; зак., што.

1. Выварыць у жлукце. Выжлукціць бялізну.

2. перан. Разм. Выпіць вялікую колькасць чаго‑н. Выжлукціць збан малака. □ — Калі мы .. вынеслі ёй [карове] цабэрак і яна выжлукціла яго да дна, нашай радасці не было канца. Лось.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паадліва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. чаго. Адліць нейкую колькасць чаго‑н. з усёй або значнай колькасці пасуды. Паадліваць малака з усіх бітонаў.

2. каго. Адліваючы вадой, прывесці ў прытомнасць усіх, многіх.

3. што. Вырабіць ліццём усё, многае. Паадліваць дэталі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сагано́к, ‑нка, м.

Абл. Маленькі саган. Млеюць тады [пасля работы] ногі, хочацца свежага малака і маладой бульбы-паспешкі, зваранай у саганку на двары ля дрывотні... Пташнікаў. [Зося] ўзяла саганок з бульбай, перажыла яе, паставіла на прыпек і лёгенькім рагачыкам прыставіла чыгунок да агню. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сепара́тарны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сепаратара і да вырабу сепаратараў. Сепаратарны цэх.

2. Які мае адносіны да сепарацыі малака. Сепаратарны пункт.

3. у знач. наз. сепара́тарная, ‑ай, ж. Памяшканне, дзе адбываецца сепарацыя чаго‑н. (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

худзе́ча, ‑ы.

Разм.

1. м. і ж. Пра вельмі худога чалавека.

2. ж., зб. Худыя дзеці. За лета гэтая худзеча так адбегаецца па цёпламу пяску, так адап’ецца смачнага вясковага малака, што пад восень дзіўна робіцца, няўжо гэта тыя самыя заморкі? Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Кушы́н ’гліняная пасудзіна з ручкай для малака, збанок’ (З нар. сл., Жд. 2., Юрч.). Укр. кувшин, рус. кувшин ’тс’. Запазычанне з балтыйскіх моў. Непасрэдная крыніца не засведчана, але *kaušinas < kaušas (літ. kaušas ’коўш’). Параўн. коуш (гл.) (Лаўчутэ, Балтизмы, 39).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)