Ма́ршал ’воінскае званне вышэйшага каманднага саставу’, ’губернскі прадвадзіцель дваранства’ (ТСБМ, Нас.). Запазычана з рус. мовы, у якой маршал з с.-в.-ням. marschalc ’стайнік’ (Фасмер, 2, 576; Крукоўскі, Уплыў, 82).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
афіцэ́рскі Offizíer(s)-;
афіцэ́рскі склад Offizíerskorps [-kɔ:r] n - [-kɔ:rs];
афіцэ́рскае зва́нне Offizíersrang m -(e)s, -ränge
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прэзідэ́нцтва н
1. (званне) Präsidentenwürde f -; Präsidéntschaft f -;
2. (час дзейнасці) Ámtszeit des Präsidénten
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ты́тул 1 ‘загаловак кнігі’, ‘першая старонка кнігі, тытульны ліст’ (ТСБМ, Гарэц., Некр. і Байк.), ст.-бел. тытулъ, тителъ, титулъ ‘загаловак, назва’, ‘надпіс’. Са ст.-польск. tytuł ‘тс’, якое з лац. titulus ‘тс’, ‘надмагільны надпіс’, ‘подпіс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 188), у ВКЛ таксама ‘прычына, падстава, права’ (Жлутка).
Ты́тул 2 ‘ганаровае або дараванае дваранскае званне (барон, князь, граф)’ (ТСБМ, Некр. і Байк.): у каго ў шкатуле, той і ў тытуле (брасл., Рабк.), ‘вясельны чын асоб, што маюць акрэсленыя функцыі ў рытуале’ (беласт., Этнагр. зб., 112), ст.-бел. тытулъ, титулъ ‘тытул, званне’ (1438 г., ГСБМ). Са ст.-польск. tytuł < лац. titulus ‘ганаровае званне, слаўнае імя’, ‘гонар, слава’, ‘подзвіг, заслуга’, сюды ж ст.-бел. тытуловати ‘называць’ (1622 г.) са ст.-польск. tytułować ‘называць’, якое з лац. titulāre ‘тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 198).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гардэмары́н, ‑а, м.
У дарэвалюцыйнай Расіі — званне выхаванца старэйшага класа марскога кадэцкага корпуса, а таксама чын (ніжэйшы за мічмана) у флоце.
[Фр. garde-marine.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прафе́сар, ‑а, м.
Вышэйшае вучонае званне выкладчыка навучальных устаноў і супрацоўніка навуковых і лячэбных устаноў, якія кіруюць навукова-даследчай і лячэбнай работай; пасада, якую займае той, хто мае такое званне. // Асоба, якая мае такое званне. У адну і тую ж хвіліну прыходзілі выкладчыка, прафесары. Лынькоў. [Рыгор Пятровіч:] — Яе павінны вылечыць! Яна павінна жыць.. Мы даручым яе лепшым прафесарам!.. Шамякін. // Жарт. Вялікі знаўца чаго‑н. Ёсць сотні самых дробязных спраў, у якіх яна перад ім — прафесар. Лупсякоў. Міхальчук жартоўна заўважыў: — Ды ты ж у нас на гэта [на вылічэнні] прафесар. Якімовіч.
[Ад лац. professor — выкладчык, настаўнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Títel
m -s, -
1) ты́тул; загало́вак
2) ты́тул, зва́нне
den ~ führen — мець зва́нне
sich (D) den érsten ~ erkämpfen — спарт. заваява́ць зва́нне чэмпіёна
séinen ~ an j-n verlíeren* — спарт. прайгра́ць каму́-н. першынство́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ма́йстар, -тра, мн. -тры́, -тро́ў, м.
1. Спецыяліст у якім-н. рамястве, у якой-н. галіне вытворчасці.
М. па абутку.
Выдатны м.
2. Кіраўнік асобнага ўчастка вытворчасці, цэха.
Зменны м.
3. Чалавек, які дасягнуў высокага майстэрства ў сваёй справе.
М. жывапісу.
4. Званне, якое прысвойваецца выдатным спартсменам, а таксама асоба, якая мае такое званне.
М. спорту.
5. на што і з інф. Аб лоўкім, здатным да чаго-н. чалавеку (разм.).
М. на розныя штукі.
|| ж. майстры́ха, -і, ДМ -ры́се, мн. -і, -ры́х (да 1 і 5 знач.).
|| прым. майстро́ўскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прафе́сар
(лац. professor = настаўнік)
вышэйшае вучонае званне выкладчыка вышэйшых навучальных устаноў, а таксама асоба, якая мае гэта званне.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
духо́ўны, -ая, -ае.
1. Які адносіцца да ўнутранага, псіхічнага жыцця чалавека, да духу (у 1 знач.).
Рост духоўных інтарэсаў.
Духоўная блізкасць.
2. Царкоўны, які адносіцца да рэлігіі, духавенства.
Духоўная асоба.
Духоўнае званне.
○
Духоўны айцец — святар, які спавядае каго-н. пастаянна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)