пяціпудо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае пяць пудоў вагі. Пяціпудовыя мяхі.. мужчына хапаў так лёгка, нібы гэта былі не мяхі, а падушкі. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саспе́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які стаў спелым (пра плады і пад.). Адам сыходзіў з дарогі — былі Пакуцічы, — шукаў першыя саспелыя арэхі. Вышынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
страга́ч, ‑а, м.
Разм. Суровая вымова. Розныя загады на мяне былі: і «папярэдзіць», і «паставіць на від», нават страгача неяк абхапіў. Каршукоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улада́ранне, ‑я, н.
Панаванне дзе‑н. У першыя ж дні нямецкага ўладарання [у гарадку] былі арыштаваны мясцовы натарыус, старшыня абутковай арцелі і ляснічы. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
храніка́льнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць хранікальнага. Але ж фрагментарнасць, бегласць, хранікальнасць замалёвак, а часам звужанасць карціны былі агульным недахопам [твораў аб горадзе]. Гіст. бел. сав. літ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
overlap [ˌəʊvəˈlæp] v.
1. частко́ва пакрыва́ць, перакрыва́ць;
These planks must overlap. Гэтыя планкі павінны заходзіць адна за адну.
2. частко́ва супада́ць;
His visit and mine overlapped. Мы былі там амаль адначасова.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
pawn3 [pɔ:n] n.
1. chess пе́шка;
a passed pawn прахадна́я пе́шка
2. пе́шка, прыла́да ў чыі́х-н. рука́х;
Men were pawns in their hands. Людзі былі пешкамі ў іх руках.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Баге́ма. Рус. боге́ма, укр. боге́ма. Запазычанне з франц. bohème ’тс’ (першапачаткова мела значэнне ’цыганшчына’, далей ’цыганскі спосаб жыцця’), якое паходзіць ад Bohême ’Багемія, Чэхія’ (цыгане з’явіліся ў Еўропе іменна з Чэхіі; першыя звесткі пра іх былі ў ст.-чэш. Хроніцы Даліміла XIV ст.). Параўн. Махэк₂, 59; Шанскі, 1, Б, 150.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маляры́я, лудз. малярэй, круп. малярэя ’інфекцыйнае захворванне з характэрным для яго прыступам ліхаманкі’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ). З рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 88), у якой маляри́я паходзіць з італ. malaria < mala aria ’дрэннае паветра’ (malo з лац. malus ’дрэнны’). Меркавалі, што выпарэнні з балот былі прычынай ліхаманкі (Голуб-Ліер, 300).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэцэ́пт ’пісьмовае прадпісанне ўрача’ (ТСБМ), рэцэ́п ’тс’ (Сл. ПЗБ), рыцэ́пт ’тс’ (Жыв. НС). Ст.-бел. рецепта ’рэцэпт’ < ст.-польск. recepta < лац. recepta (Булыка, Лекс. запазыч., 129). Ад лац. receptum ’гарантую; ручаюся’, што азначала, што аптэкар пацвярджае, што лекі былі зроблены ў адпаведнасці з прадпісаннем лекара (Чарных, 2, 114; Сной, 528).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)