вы́рвацца

1. sich lósreißen* аддз..; sich befréien (вызваліцца); entschlüpfen vi (s) (выслізнуць, уцячы);

вы́рвацца напе́рад éinen Vórsprung gewínnen* (тс. перан.);

2. перан. (пра пачуцці, словы і г. д.) entschlüpfen vi (s), entfáhren* vi (s);

у мяне́ вы́рвалася сло́ва mir ist ein Wort entschlüpft [heráusgerutscht];

стогн вы́рваўся з яго́ грудзе́й ein Séufzer entráng sich séiner Brust; er tat éinen tíefen Séufzer

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дзялі́ць

1. (на часткі) téilen vt; áufteilen vt; éinteilen vt; únterteilen vt; trénnen vt (слова пры пераносе);

2. матэм. dividíeren [-vi-] vt; téilen vt;

дзялі́ць на тры durch drei téilen;

3.:

дзялі́ць з кім-н. што-н. etw. mit j-m téilen;

◊

дзялі́ць з кім-н. ра́дасць і го́ра mit j-m Fréud(e) und Leid téilen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пропуска́ть несов., в разн. знач. прапуска́ць;

бума́га пропуска́ет черни́ла папе́ра прапуска́е чарні́ла;

столо́вая пропуска́ет ты́сячи посети́телей стало́вая прапуска́е ты́сячы наве́двальнікаў;

пропуска́ть ле́нту че́рез пе́тлю прапуска́ць сту́жку праз пятлю́;

пропуска́ть дете́й вперёд прапуска́ць дзяце́й упе́рад;

пропуска́ть слова́ при чте́нии прапуска́ць сло́вы пры чыта́нні;

пропуска́ть заня́тия прапуска́ць заня́ткі; см. пропусти́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Бу́сы ’пацеркі’ (Інстр. I, Сакал., Бяльк.). Рус. бу́сы, укр. бу́си. Слова, пашыранае пераважна на рускай моўнай тэрыторыі. У бел. мове, здаецца, з рус. Паходжанне слова няяснае. ёсць версія пра сувязь з *biserъ ’бісер’ (гл.); так Праабражэнскі, 1, 55; Шанскі, 1, Б, 237; Гараеў, 17. Супраць Фасмер, 1, 252; Бернекер, 58; Рудніцкі, 270. Сабалеўскі (РФВ, 67, 214) звязаў слова з бу́са ’лодка, карабель’ (< сканд. моў), па падабенству ракавін, з якіх рабіліся пацеркі, з лодкамі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дыя́мент ’дыямент’ (Нас., Касп.), дыяме́нт ’тс’ (БРС). Кюнэ (Poln., 52) мяркуе, што націск і фанетыка слова ўказваюць на запазычанне з польск. diament (< лац. diamantum, с.-лац. diamentum). Адносна польск. слова гл. Брукнер, 89. З польск. мовы запазычана і бел. дыяме́нт ’тс’ (БРС): націск тут з ускосных склонаў (польск. diáment, але diaméntu). У ст.-бел. мове слова вядома з XVI ст. у формах диаментъ, дияментъ, дыяментъ (гл. Булыка, Запазыч., 95). Параўн. дыяме́нтавы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бахун ’расліна багун, Ledum palustre L.’ (Кіс.; былая Вільн. губ.). Фанетыка слова (‑х‑ замест ‑г‑) сведчыць, што гэта слова ўзята з мовы беларуска-літоўскіх палякаў (у польск. мове звычайнае вымаўленне ‑ch‑ замест ‑h‑). Гл. Краўчук, БЛ, 1975, 7, 65. Параўн. багу́н 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Буймі́стр ’бурмістр’ (Нас.). Як думае Апель, РФВ, 3, 87 (за ім і Фасмер, 1, 246), гэта беларускае слова ўзнікла з бурмістр (гл.) пад уплывам слова бу́йны (параўн. бурмі́шча). Але, магчыма, гэта не так. Хутчэй можна думаць пра дысіміляцыю р–р > й–р.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вымо́ва ’заўвага, якая з’яўляецца пакараннем за правіннасць’ (БРС, КЭС, лаг.); ’вымаўленне’ (Нас., Касп.); ’умоўленая рэч звыш платы’ (Нас.). Крукоўскі (Уплыў, 119) лічыць слова калькай рус. вы́говор, але хутчэй гэта запазычанне з польск. wymowa ’вымаўленне’, якое пад уплывам рус. слова пашырыла свае значэнні.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Га́вань ’гавань’ (БРС). Рус. га́вань, укр. га́вань (з XVIII ст.). Першакрыніцай слова з’яўляецца гал. haven. У рус. мове слова ў розных формах (хавен, гавей, гавон, гаван) вядома з Пятроўскай эпохі. Гл. Фасмер, 1, 379. У бел. мове, магчыма, запазычанне непасрэдна з рус. мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жано́чы. Укр. жіночий ’тс’. Зах.-рус. (ст.-бел. і ст.-укр.) утварэнне ад женъка ’жанчына’ (укр. жінка ’жанчына’). Утворана як прыналежны прыметнік (параўн. дзявочы). Пра зах.-рус. характар слова (а не запазычанне з укр.) сведчыць пашырэнне слова ў гаворках (Сцяшк. МГ). Гл. жо́нка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)