друкава́ць
(польск. drukować, ад ням. drucken)
1) з дапамогай спецыяльных прыстасаванняў адціскаць на паперы якія-н. знакі (літары, лічбы, чарцяжы, малюнкі і інш.), выдаваць такім спосабам у свет;
2) змяшчаць у друку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дэфро́стэр
(англ. defroster)
1) камера ў халадзільніку, якая мае ацяпленне і ўзмоцненую цыркуляцыю паветра (для захавання яец, фруктаў і інш.);
2) прыстасаванне для абдзімання цёплым паветрам ветравага шкла аўтамабіля, каб не абмярзала.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
камента́рый
(лац. commentarius)
1) тлумачэнні, паясненні да якога-н. друкаванага тэксту (напр. к. да твораў К. Чорнага);
2) тлумачэнні і крытычныя заўвагі з выпадку якой-н. падзеі (гістарычнай, палітычнай, спартыўнай і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
клі́нкер1
(ням. Klinker)
надта моцная цэгла, у якую не пранікае вільгаць; выкарыстоўваецца для машчэння дарог, падлогі ў прамысловых будынках і інш.;
2) абпаленая да спякання цэментная сыравіна ў выглядзе цвёрдых кускоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
крэм
(фр. crème)
1) салодкая маса з сумесі ўзбітай смятанкі, масла, фруктовых сокаў, цукру і інш. для праслойвання і ўпрыгожвання пірожных і тортаў;
2) касмегычная мазь;
3) мазь для скуранога абутку, вакса.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эла́стык
(н.-лац. elasticus = пругкі)
1) ніткі 3 сінтэтычных валокнаў, з якіх вырабляюць панчохі, шкарпэткі, што маюць уласцівасць расцягвацца;
2) сінтэтычная тканіна з рызінавымі ніткамі, якая выкарыстоўваецца на паясы, падвязкі і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
За́мець ’мяцеліца’. Рус. арл., кур., цвяр., бранск., тамб., пенз., варонеж. за́меть, укр. заме́та, за́метіль ’тс’, польск. zamieć ’тс’, ’сумёт’, чэш. záměť, славац. zámet ’тс’, н.-луж. zámet ’замяценне снегам, пяском і інш.’, славен. zamèt, zámet, серб.-харв. за́мет ’сумёт’. Ц.-слав. заметъ ’мноства’ (Бярында). Назоўнік ад дзеяслова zametati з абстрактным значэннем на ‑ь. Форма і значэнне супадаюць толькі ў рус. і бел., што можа ўказваць на дыялектны характар прасл. слова ці на позняе замацаванне значэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Засці́гнуць ’раптоўна захапіць, застаць’. Рус. застигнуть, укр. засти́гти, засти́гну, польск. zaścignąć, чэш. zastihnouti, славац. zastihnúť ’тс’, славен. zastígniti ’дацягнуць’, балг. застѝгна ’дагнаць, застаць’. Ст.-рус. застичи, застиг‑ ’знайсці, застаць’ (XVI ст.), ст.-бел. застичи ’тс’ (Скарына). Прасл. прэфіксальны дзеяслоў. Прасл. stignǫti звязана (з чаргаваннем галоснага) з сцёжка (гл.), узыходзіць да і.-е *steigh‑ ’ісці, падымацца’, літ. staigà ’знянацку’, лат. stiga ’след’, ням. steigen ’уздымацца’ і інш. Покарны, 1, 1017–1018; Фасмер, 3, 780.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кады́к ’выгнутая храстковая частка гартані ў мужчын’ (БРС, ТСБМ). Паводле даных КЭС, слова ведаюць у розных раёнах Мінскай, Гродзенскай, Брэсцкай, Віцебскай абласцей, але статус яго ў гаворках няясны. Вядомае рус. мове, дзе лічыцца запазычаннем з тат. kadyk ’моцны, цвёрды, які выступае’, гэта этымалогія часоў Бернекера і Праабражэнскага з’яўляецца прымальнай з-за адсутнасці больш абгрунтаванай. Бел., як можна меркаваць па розных значэннях слова кадык у рус. гаворках ’рот, горла, чэрава і інш.’, з’яўляецца запазычаннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Капаце́ць 1 ’часта падаць, ’падаць буйнымі кроплямі’. Укр. капоті́ти ’тс’. Бел.-укр. ізалекса. Утворана ад назоўніка *kapъtъ) ’капля’, ’паданне кропель’ (параўн. ст.-чэш. kapet, суч. чэш. kapet ’кропля’, укр. капти́ти ’капаць’), як тупацець < тупат, шаркацець < шоргат і інш., да ка́паць (гл.).
Капаце́ць 2 ’куродыміць’ (Касп.) прымыкае да рус. арэалу пашырэння гэтай лексемы: копотеть, копотить ’дымець’, ’пыліць’ < прасл. kopъtěti/kopъtiti < kopъtъ/kopъtь ’сажа’ < і.-е. *ku̯ep‑/*ku̯op‑/ku̯əp‑ (Трубачоў, Эт. сл., 11, 29–30).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)