give

[gɪv]

gave, given

1.

v.t.

1) дава́ць, аддава́ць

He gave me his watch — Ён даў мне свой гадзі́ньнік

to give one’s word — даць сло́ва

2) дары́ць, ахвяро́ўваць

He gave freely to the hospital — Ён шмат ахвяро́ўваў на шпіта́ль

3) уруча́ць; перадава́ць

give regards — перадава́ць прывіта́ньні

4)

to give a lecture — прачыта́ць ле́кцыю

to give trouble — рабі́ць кло́пат

2.

v.i.

1) дава́ць

2) паддава́цца (на́ціску, напо́ру)

3) датарно́ўвацца да чаго́, прызвыча́йвацца

•

- give away

- give in

- give out

- give up

- give back

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Líebe

I

f - любо́ў, каха́нне

tu mir die ~ (an)! — разм. зрабі́ мне (таку́ю) ла́ску!

séine ~ gestéhen* [erklären] — прызна́цца ў каха́нні

◊ álte ~ róstet nicht — стара́я любо́ў не іржаве́е

◊ éine ~ ist der ánderen wert — ≅ што ві́нен, адда́ць паві́нен

II

sub m, f -n, -n каха́ны, -ная, дарагі́, -га́я

méine ~n! — мае́ дарагі́я! (зварот у пісьме)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

хоць злучн. і часц.

1. (нават; калі жадаеце) sogár, selbst, méinetwegen, von mir aus; wenn Sie wóllen;

вы мо́жаце трыма́ць гэ́тую кні́гу хоць ме́сяц Sie können dieses Buch méinetwegen [sogár, selbst] den gánzen Mónat behálten;

хоць цяпе́р méinetwegen sofórt;

хоць сёння, хоць за́ўтра ob héute, ob mórgen;

2. (прынамсі) wenn auch nur, nur, wénigstens; doch;

калі́ не мне, то хоць майму́ бра́ту wenn (schon) nicht für mich, dann wénigstens für méinen Brúder;

на гэ́та мне трэ́ба хоць два дні dafür bráuche ich wénigstens zwei Táge;

3. obwóhl, obschón, obgléich, wenn auch;

хоць і по́зна, але́ ж я прыйду́ ich komme, obwóhl es spät ist;

4.:

хоць бы wenn … doch (+ conj);

хоць бы ён хутчэ́й прыйшо́ў wenn er doch schnéller käme;

хоць забі́, не ве́даю разм. schlag mich tot, ich weiß es (trótzdem) nicht;

хоць куды́! разм. tüchtig, fein, vórtrefflich!;

мо́кры, хоць вы́круці разм. zum Áus(w)ringen nass;

яму́ хоць бы што разм. er macht sich nichts daráus; es ist ihm egál [schnúppe (разм.)]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

tam

1. там;

tu i tam — тут і там;

kto tam — ? хто там?;

2. туды;

tam i z powrotem — туды і назад;

jak tam idzie? — як справы?;

co (mi) tam! — што мне да таго!, ну і хай сабе!;

gdzie tam! — дзе там!;

jakiś tam aktor — нейкі там актор

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

krzywda

krzywd|a

ж.

1. крыўда;

wyrządzić komu ~ę — зрабіць каму крыўду; пакрыўдзіць каго;

nie dać sobie ~y zrobić — не даць сябе ў крыўду;

2. шкода, урон;

z ~ą dla kogo — на шкоду каму;

dzieje mi się ~a — мне робяць шкоду (урон);

naprawić ~ę — пакрыць (аплаціць, кампенсаваць) шкоду

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

gnieść

gnie|ść

незак.

1. ціснуць, душыць;

2. перан. ціснуць, гнесці, прыгнятаць;

gniotła go samotność — яго прыгнятала адзінота;

3. мяць, камячыць;

~ść papier — камячыць паперу;

4. ціснуць;

but mnie ~cie — мне цісне чаравік;

~ść ciasto — мясіць цеста;

~ść kartofle — таўчы бульбу;

co ~cie serce — шчыміць сэрца ад чаго

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ва́дзіць 1 ’шкодзіць’ (БРС, Шпіл., Яруш., Др.-Падб., Гарэц.); ’муляць, назаляць; турбаваць; калоцца’ (Юрч., Грыг., Сцяшк. МГ, Янк. БП); ’(мяне) нудзіць, (мне) моташна, млосна’ (безасаб.) (КСТ), ва́дзіцца ’сварыцца’ (Гарэц., Хрэст. дыял., 333); ’весці звадку’ (лаг., КЭС), ва́дка ’сварка’, ва́да ’загана’ (Хрэст. дыял.); ’налог, недахоп’ (Шпіл.); ’няшчасце’ (Карскі, Труды, 337); ’недахоп, загана’ (Арх. Бяльк.); ’ганьба, фальш, хіба’ (лаг., КЭС); ’боль’ (КСТ). Рус. ва́дить ’узводзіць паклёп, сварыцца’, польск. wadzić ’сварыць, звадзіць’, wada ’недахоп’, в.-луж. wadźić ’перашкаджаць, шкодзіць’, чэш. vaditi ’тс’, vada ’звадка, сварка’, славен. váditi ’абвінавачваць’, балг. ва́дя ’паклёпнічаць, быць зламоўным’. Прасл. *vaditi роднаснае з літ. vadinti ’зваць, запрашаць’, ст.-в.-ням. farwáʒan ’абяцаць, клясціся’, ст.-інд. vádati ’гаворыць, паведамляе’. Гл. Фасмер, 1, 265–266; БЕР, 1, 112; Махэк₂, 674; Брукнер, 598; Скок, 3, 557.

Ва́дзіць 2 ’прыцягваць’ (Гарэц.); ’шанцаваць, мець карысць’ (КЭС). Рус. повадка, ва́да ’звычка’, ва́дить, важивать ’вабіць, прынаджваць, прыкормліваць’, повадиться ’займець звычку’, балг. ва́дя ’атрымліваць’, серб.-харв. на́вада ’звычка’, на̀вадити ’прывучаць’, славен. vaditi ’прывучаць’, ст.-слав. навада ’прывучэнне’. Прасл. *vaditi < *vada, якое Праабражэнскі (1, 63) суадносіць з санскр. svdhhā́ ’звычка, звычай, навык’, адасабляючы ад рус. ва́да ’сварка’, ва́дзіць ’маніць, гаварыць няпраўду’. Магчымасць пераходу ’сварыцца’ > ’прынаджваць, прывучаць’ дапускае Фасмер (1, 266). Гл. яшчэ Скок, 3, 558; Варбот, Этимология, 1963, 213–216; Даруля, SR, 1968, 217–223.

Вадзі́ць 1. Прасл. *voditi — ітэратыў да весці (гл.).

Вадзі́ць 2 ’шукаць у схованках’ (КСТ). Утворана лексіка-семантычным спосабам ад вадзі́ць/ве́сці. Параўн. рус. водить ’у дзіцячых і спартыўных гульнях выконваць галоўную ролю адпаведна з правіламі’; ’канаводзіць’, балг. водя ’кіраваць’, серб.-харв. он води ’ён уперадзе’. Праабражэнскі (1, 100) указвае на рус. ва́ди́ть, якое ўжываецца ў гульнях у адносінах да таго, хто прайграў і абавязаны, напрыклад, падаваць шар, мячык. Можна меркаваць, што ў рус. ва́ди́ть «аб’яднаны» розныя дзеясловы: води́ть і ва́дить. Даль (1, 160) адзначыў, маючы на ўвазе гэта значэнне: «здаецца, гэта будзе води́ть, а не ва́дить». Параўн., аднак, ва́дзіць ’ставіць цурку пры гульні ў клёк’ (Сцяц.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мі́лы, ‑ая, ‑ае; міл, міла.

1. Які выклікае прыемнае ўражанне, прыхільнасць да сябе; чароўны, абаяльны. Ходзіць гоман між збажынкі, Мілы і шчаслівы. Колас. І вось няма яго, Васі Чычына, мілага, слаўнага хлопца. Лынькоў. У мяне.. не выходзіла з галавы прыгожая дзяўчына з мілымі вачыма. Нікановіч.

2. Дарагі, любімы; блізкі сэрцу. Месца было роднае і такое мілае, што Віця аж заплакаў крадком. Чарнышэвіч. Радзіма! Адчуў я ў разлуцы з табою, Як люб мне і дораг кут мілы бацькоў. Прыходзька. Кожнаму свой куток мілы. Прыказка.

3. Ужываецца пры сяброўскім звароце. Даніла, мілы мой Даніла! Ах, натварыў сабе ты бед! Колас. [Шульга:] — Давай спярша, міл чалавек, дамовімся аб плаце. Васілёнак.

4. у знач. наз. мі́лы, ‑ага, м.; мі́лая, ‑ай, ж. Каханы, каханая. — Мілая, ну, глянь, хоць разік глянь! Колас.

•••

За мілую душу гл. душа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нагада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. каго-што. Паказацца падобным на каго‑, што‑н. Косця ў гэты момант нагадаў Веры пакрыўджанае дзіцё, і ёй захацелася зрабіць яму што-небудзь прыемнае. Шыцік. Раптам, аднекуль зверху, данёсся жалобны пералівісты звон, які нагадваў звон маленькага ляснога вадаспада. Аляхновіч.

2. што, пра што, аб чым, з дадан. сказам і без дап. Напомніць каму‑н. пра што‑н., выклікаць успамін. Заспявалі пеўні, як гарністы, Нагадалі, што ўставаць пара. Скарынкін. У кішэньках астаткі махоркі Нагадалі мне восені пах. Хведаровіч. Помнік, што ўзняўся да зор, Парой нагадае былое... Кляўко.

3. што і без дап. Разм. Успомніць. У аповесці ёсць час — другая палова дваццатых гадоў, ёсць тапаграфія мясцовасці, ёсць добра выпісаны пейзаж. Варта нагадаць хоць бы ваколіцы Зялёнай Дубровы. Шкраба. Часамі, калі ў думках нагадаеш тую раннюю пару, уяўляюцца ласкавыя рукі маці. Грамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пабыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. Схадзіць, з’ездзіць у многія мясціны, неаднаразова пабыць дзе‑н., у каго‑н. Пабываць у замежных краінах. □ За гады партыйнай работы.. [Тураўцу] давялося пабываць у многіх кутках Беларусі. Мележ. Карніцкі спяшаўся за дзень пабываць усюды, каб паглядзець, як ідзе работа. Паслядовіч. // Наведаць каго‑, што‑н., прабыўшы там нейкі час. Пабываць у бацькоў. Пабываць па радзіме. □ Я ўспомніў, што мне яшчэ трэба пабываць у рэдакцыі раённай газеты, і паехаў у горад. Кулакоўскі.

2. Прабыць нейкі час у якім‑н. стане, якасці, становішчы. — А побач ёсць другая канава. Па ёй цячэ назад у возера вада, якая пабывала ў рабоце. Галавач.

3. Прыняць удзел у чым‑н. Пабываць на вайне. □ — Уга, ці не ў калатні ты набываў? — звярнуў увагу Слава на сіняк пад вокам у Ракіцкага. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)