схілі́ць, схілю, схіліш, схіліць; зак., каго-што.

1. Нахіліць, нагнуць. Схіліць сцягі. □ Спелае жыта схіліла каласы. Гарэцкі. Над флягай пажоўклы Лісточак паперы... Схілілі галовы Над ім піянеры. Нядзведскі. Паляўнічы стаяў каля алешыны і, упёршыся ў яе рукамі, дапамагаў схіліць дрэва ўбок. Гамолка. // на што. Нахіліўшы, апусціўшы, пакласці на што‑н.; прыхіліць да чаго‑н. [Аксеня] нават схіліла галаву на плячо хлопца, а Піліп нешта ўжо сардэчна нашэптваў ёй на вуха. Лупсякоў. // перан. Скарыць, перамагчы, зламаць. Нас не схіліць І не зламаць! Мы — Дзеці барацьбы! Багун. Народ палескі — гэта волат, яго і гора не схіліла. Дубоўка.

2. Узяць кірунак, павярнуць да якіх‑н. межаў (часавых або прасторавых). Сонца ўжо схіліла на поўдзень. Пестрак. Вунь ужо колькі часу прайшло, схіліла за поўнач, а яго [Пятра] няма і няма. С. Александровіч. // Падаць які‑н. кірунак (размове і пад.). — А Рая? — не дала .. [маці] схіліць гаворку на іншае. Карпаў.

3. перан. Залучыць на свой бок, выклікаць прыхільнасць да сябе. Бабка знае, чым прыбавіць, схіліць на свой бок малыша. Колас.

4. перан.; да чаго, на што і з інф. Пераканаць зрабіць што‑н., згадзіцца на што‑н. Схіліць да ўцёкаў. □ Прычынай, што схіліла Радзівіла прызначыць «прэзідэнтам» Саўку, была незвычайная Саўкава сіла. Гурскі.

•••

Схіліць галаву перад кім-чым — а) прызнаць сябе пераможаным. пакарыцца каму‑, чаму‑н. Для ворага ёсць у мяне порах. Я не схілю перад ім галавы. Вярцінскі. Шлях круты, але пройдзены прама, І ніхто не схіліў галавы. Прануза; б) аднесціся з пашанай да каго‑, чаго‑н., ушанаваць каго‑н. Было штось велізарнае, магутнае і захопліваючае ў гэтым імкненні цягніка, і мімаволі хацелася [Лабановічу] схіліць галаву перад геніем чалавечага розуму, атрымаўшага верх над бясконцымі адлегласцямі. Колас; в) апусціць галаву ў знак пашаны да памёршага. [Сярго:] Таварышы, нізка схіліце галовы Над прахам байца, камісара і сына. Глебка; г) пакланіцца каму‑н., павітацца з кім‑н. Іван Кузьміч пачціва схіліў сваю лысую галаву перад загадчыкам камунгаса. Каршукоў.

Схіліць калені перад кім-чым — пакарыцца, змірыцца, прызнаць чыю‑н. уладу над сабой. Гаварылі мы катам Грознай мовай агню: — Нам свабоду даў Ленін, Мы яе адстаім. І не схілім калені Зроду ні перад кім!.. Смагаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

hammer​2 [ˈhæmə] v.

1. (in/into/onto) біць мо́латам; біць, забіва́ць, заганя́ць малатко́м;

hammer in a nail забіва́ць цвік;

hammer down the lid of a box забіва́ць скры́нку

2. біць, нано́сіць уда́ры; калаці́ць (у дзверы, таксама пра дождж і да т.п.); калаці́цца (пра сэрца);

Rain was hammering down onto the iron roof. Дождж моцна грукатаў па металічным даху;

hammer smth. home

1) утлума́чваць, растлума́чваць што-н.

2) забі́ць гол мо́цным уда́рам;

hammer smth. into smb. убіва́ць што-н. каму́-н. (у галаву); утлума́чваць

hammer away [ˌhæmərəˈweɪ] phr. v. : hammer away at smth. працава́ць над чым-н. до́ўга, не спыня́ючыся; упа́рта паўтара́ць, дзяўбці́; карпе́ць над чым-н.

hammer out [ˌhæmərˈaʊt] phr. v.

1. выпрацо́ўваць; прыду́мваць, вынахо́дзіць (план, ідэю, пагадненне, кампраміс);

hammer out a deal дасягну́ць пагадне́ння нако́нт здзе́лкі (з цяжкасцю)

2. гу́чна і фальшы́ва ігра́ць на музы́чным інструме́нце

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

тэра́са, ‑ы, ж.

1. Гарызантальная або некалькі нахіленая пляцоўка, якая ўтварае ўступ, часам зробленая штучна (для пракладкі дарог, стварэння архітэктурнага ансамбля і пад.). Там, дзе выразна выступае высокая пясчаная рачная тэраса, пралягае паласа сасновых бароў. Гавеман.

2. звычайна мн. (тэра́сы, ‑рас). Спец. Гарызантальныя або некалькі нахіленыя ўступы паверхні зямлі (на схілах гор, рачных далін і на ўзбярэжжы азёр і мораў), размешчаныя адзін над адным. [Балотаўтварэнне] шырока распаўсюдзілася на згладжаныя бяссточныя водападзелы і надпоймавыя тэрасы. «Беларусь». Дрэмле Ялта, па крутых тэрасах Льецца вішань белы вадаспад. Танк. Рачныя даліны ў нізінах даволі шырокія і маюць тэрасы. Прырода Беларусі.

3. у знач. прысл. тэра́самі. У выглядзе ўступаў, прыступкаў, размешчаных адзін над адным. Насупраць бальніцы, на схіле ўзгорка, быў разбіты малады парк, што тэрасамі спускаўся да Першамайскай вуліцы. Карпаў. У сярэдзіне гары тэрасамі — адзін над другім — павінны былі прайсці тры тунелі. Даніленка.

4. Летняя прыбудова да дома ў выглядзе пляцоўкі са страхой на слупах. З тэрасы кафэ, куды мы падняліся па прыступках, адкрываецца цудоўны від па Карфагенскі заліў. В. Вольскі. Спіны ў хлопцаў блішчаць, і .. [Антон] вядзе сваіх сыноў за рукі да хаты, і ўзыходзіць на тэрасу, дзе ўжо накрыты стол, і на стале іх чакае сняданак, і Тося разлівае па кеартах малако... Савіцкі.

[Фр. terrasse.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хма́ра, ‑ы, ж.

1. Вялікае, звычайна цёмнае воблака, якое прыносіць дождж, град, снег. Нізка звіслі над зямлёю Хмары снегавыя. Колас. — А вунь і хмара. — Усе пападымаліся на ногі, сталі глядзець у той бок, куды паказаў пальцам Пятро: сапраўды, з-за лесу ўставала чорная хмара. Капыловіч. Навісла хмара, грымнуў гром, і буйнымі кроплямі забарабаніў у вокны дождж. Чарнышэвіч. // чаго. Клуб лёгкіх часцінак (пылу, дыму і пад.). Кажуць, пасля вызвалення тут было голае месца, адны каміны стаялі ды вецер ганяў над пажарышчам хмары попелу. Шамякін. // каго-чаго. Пра вельмі вялікую колькасць, мноства каго‑, чаго‑н. Хмара камароў. Хмара варон. □ Іх [цягнікі] на кожным паўстанку, Бы ўраджайнае лета, Спатыкалі дзяўчаты І хмары касцоў. Танк. [Валодзя:] — На Мінск налягаюць хмары самалётаў, дамы ў агні, здаецца, нават брук гарыць. Васілеўская.

2. перан. Выкарыстоўваецца ў некаторых выразах для абазначэння змрочнага стану, заклапочанасці, смутку, тугі. Зноў адчыняліся дзверы, і паказваўся твар, заліты светам радасці ці, наадварот, зацягнуты цёмнай хмарай нездавальнення. Васілевіч. Цяжка жылося зараз Надзі.. На яе жыццё апала цяжкая чорная хмара. Машара.

•••

Хмара хмараю — а) незлічона многа, вялікая колькасць, многа-многа; б) пра панурага, сумнага чалавека.

Хмары навіслі (згусціліся, сабраліся) над кім-чым — каму‑н. або чаму‑н. пагражае небяспека, бяда, няшчасце і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

або́, злуч.

1. размеркавальны. Ужыв. для супастаўлення членаў сказа і сказаў з узаемным выключэннем, паказваючы на катэгарычнасць выбару аднаго з іх.

Або заўтра, або паслязаўтра.

Або пан, або прапаў (прыказка). Пашукай на паліцы або ў шафе.

Дрыгва зацягне кожнага, хто аступіцца або зробіць неасцярожны крок.

2. пералічальна-размеркавальны. Аб’ядноўвае члены сказа і сказы пры пералічэнні.

Каго ты ні вазьмі, дык гэта або матэматык, або фізік, або хімік.

3. далучальны. Ужыв. для злучэння розных назваў аднаго і таго ж паняцця, для паяснення, у знач. іншымі словамі, гэта значыць.

Берагавыя ластаўкі, або беражанкі, спрытна ляталі над вадой.

4. у знач. пыт. часц. Ужыв. ў пачатку пытальных сказаў у знач. хіба?, няўжо? (разм.).

Або ты не ведаеш пра гэта?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

darüber

(разм. drüber), [dárüber] adv

1) над гэ́тым [тым, ім, ёю, і́мі]; паве́рх гэ́тага [таго́], наве́рх

2) звыш гэ́тага [таго́], больш

~ hináus — звыш гэ́тага

3) пераклад залежыць ад кіравання беларускага дзеяслова: wir fréuen uns ~ мы ра́ды гэ́таму

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

stoop

I [stu:p]

1.

v.i.

1) нахіля́цца

to stoop over a desk — нахіля́цца над пісьмо́вым стало́м

2) го́рбіцца

3) пахіля́цца, нагіна́цца

4) спуска́цца, апуска́цца

to stoop to cheating — апусьці́цца да ашука́нства

2.

n.

1) нахіля́ньне n.

2) зго́рбленьне n.

II [stu:p]

n.

1) га́нак -ку m.

2) по́рцік -а m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ві́цца несов.

1. (обвиваться вокруг чего-л.) ви́ться;

хмель уе́цца каля́ дрэ́ва — хмель вьётся вокру́г де́рева;

2. (завиваться, закручиваться) ви́ться;

валасы́ ўю́цца — во́лосы вью́тся;

3. (делать извилистые движения телом) ви́ться;

вуж уе́цца каля́ ног — уж вьётся во́зле ног;

4. (летая, кружиться) лета́ть, ви́ться;

пчо́лы ўю́цца ро́ем — пчёлы лета́ют (вью́тся) ро́ем;

5. (иметь извилистое направление) ви́ться, извива́ться, змеи́ться;

рэ́чка ўе́цца памі́ж гор — ре́чка вьётся (извива́ется, змеи́тся) ме́жду гор;

6. (подниматься, извиваясь кольцами, спиралью) ви́ться, клуби́ться;

над чыгунко́м віла́ся па́ра — над чугунко́м ви́лся (клуби́лся) пар;

7. (развеваться — о флаге, знамени и т.п.) ви́ться, развева́ться;

8. страд. ви́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лама́ць несов.

1. в разн. знач. лома́ть; ломи́ть; (подвергать порче, разрушать — ещё) круши́ть;

л. галлё — лома́ть (ломи́ть) су́чья;

л. машы́ну — лома́ть маши́ну;

л. нагу́ — лома́ть но́гу;

2. перен. лома́ть;

л. трады́цыі — лома́ть тради́ции;

3. безл. (о болезненном ощущении) ломи́ть, лома́ть; пола́мывать;

ло́міць ко́сці — ло́мит ко́сти;

◊ л. галаву́ — (над чым) лома́ть го́лову (над чем);

л. зу́бы — лома́ть зу́бы;

л. ру́кі — лома́ть ру́ки;

л. ко́п’і — лома́ть ко́пья;

л. каме́дыю — лома́ть коме́дию;

л. ша́пку — (перад кім) лома́ть ша́пку (перед кем);

л. хрыбе́т — лома́ть хребе́т;

сі́ла (і) сало́му ло́міць — посл. си́ла (и) соло́му ло́мит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уста́ць сов.

1. в разн. знач. встать; подня́ться;

усе́ прысу́тныя ўста́лі — все прису́тствующие вста́ли;

у. пасля́ хваро́бы — встать по́сле боле́зни;

у. на абаро́ну сваёй Радзі́мы — встать (подня́ться) на защи́ту свое́й Ро́дины;

над ле́сам уста́ла со́нца — над ле́сом вста́ло со́лнце;

2. встать, просну́ться, подня́ться;

дзіця́ сёння ра́на ўста́ла — ребёнок сего́дня ра́но встал (просну́лся, подня́лся);

3. перен. встать, возни́кнуть, появи́ться, предста́ть;

яго́ ўчы́нак уста́ў пе́рад на́мі ў і́ншым святле́ — его́ посту́пок предста́л пе́ред на́ми в ино́м све́те;

у па́мяці ўста́лі во́бразы сябро́ў — в па́мяти вста́ли о́бразы друзе́й;

◊ у. з ле́вай нагі́ — встать с ле́вой ноги́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)