Дупле́т ’дуплет’ (БРС), дубле́т ’двайны стрэл’ (Сцяшк.). Рус. дупле́т, дубле́т. Запазычанне з франц. doublet (ад double ’двайны’). Форма дупле́т не вельмі ясная (дапускаюць уплыў іншых слоў, напр. лац. duplicata, ням. doppelt ’двайны’). Гл. Фасмер, 1, 549; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 201.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́гаць ’жэрці’, ’есці, гучна сёрбаючы’ (полац., Янк. 2, Нар. сл.). Балтызм. Параўн. літ. mugóti ’жэрці; хутка, многа есці, запіхваць’. Параўн. таксама ўсх.-польск. mugać ’ссаць, піць’ (Зданцэвіч, LP, 8, 1960, 345). Лаўчутэ (Балтизмы, 145) адносіць лексему ў разрад слоў, паходжанне якіх аргументавана недастаткова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абрэвіяту́ра
(іт. abbreviatura, ад лац. abbreviare = скарачаць)
1) складанаскарочанае слова, утворанае з пачатковых частак, пачатковых літар або гукаў некалькіх слоў;
2) знакі скарачэння ў нотным пісьме.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
вале́нтнасць
(ад лац. valentia = сіла)
уласцівасць атама аднаго элемента далучаць да сябе пэўную колькасць атамаў другога элемента;
2) лінгв. здольнасць слоў спалучацца з пэўнымі іншымі словамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мета-
(гр. meta = пасля, за)
першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцці «пасля», «за», «цераз», «сярод», «паводле», што паказваюць на змену, пераўтварэнне, перамяшчэнне чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
парафазі́я
(ад. пара- + афазія)
перастаноўка або замена ў вуснай мове гукаў або складоў у слове, слоў у сказе, што развіваецца пры паражэнні маўленчых зон галаўнога мозгу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сінанімі́я
(гр. synonymia = аднайменнасць)
1) падабенства слоў па значэнню пры розным іх гучанні;
2) рытарычны прыём ужывання сінонімаў побач або на блізкай адлегласці адзін ад другога.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фра́за
(гр. phrasis = выраз)
1) інтанацыйна аформленае спалучэнне слоў, якое выказвае думку;
2) перан. напышлівы, беззмястоўны выраз (пустая ф.);
3) невялікая і адносна закончаная частка мелодыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
чайнво́рд
(ад англ. chain = ланцуг + word = слова)
задача-галаваломка на адгадванне слоў, размешчаных у клетачках такім чынам, што апошняя літара папярэдняга слова з’яўляецца першай літарай наступнага.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прачу́лы, ‑ая, ‑ае.
Напоўнены вялікім пачуццём. Хай новыя людзі на заўтра пабачаць, Як сэрцы імкнуліся край будаваць, Пабачаць і ў песнях прачулых адзначаць Адважных байцоў незлічоную раць. Куляшоў. У трыццатыя гады паэт стварае самыя прачулыя свае вершы, дзе ўсімі гранямі пераліваюцца пачуцці радасці жыцця, свабоднай працы. Навуменка. Многа цёплых, прачулых слоў давялося пачуць Барысу ад прысутных пра сям’ю старога чыгуначніка Фёдара Цімафеевіча Даражкова. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)