Verbum

кальчу́га, -і, ДМ -чу́зе, мн. -і, -чу́г, ж. (гіст.) Даўнейшы воінскі даспех у выглядзе кашулі з металічных кольцаў.

|| прым. кальчу́жны, -ая, -ае.

калю́га, -і, ДМ -лю́зе, мн. -і, -лю́г, ж.

Выбітая коламі яма на дарозе, звычайна з вадой, граззю.

калю́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Усякае колкае вастрыё, шып, тое, што колецца.

К. ружы.

2. перан. З’едлівая заўвага, вострая насмешка.

калю́чы, -ая, -ае.

1. Які мае калючкі, з калючкамі.

К. дрот.

Калючая ружа.

2. Які колецца, робіць уколы.

Калючая барада.

К. ржэўнік.

3. перан. Са злой насмешкай, нядобры.

Калючае слова.

К. позірк.

4. перан. Які непрыхільна, недаверліва ставіцца да ўсяго; нелюдзімы, злосны (пра чалавека).

|| наз. калю́часць, -і, ж.

каля́, прыназ. з Р.

1. Ужыв. для абазначэння асобы, прадмета, месца, паблізу або вакол якіх адбываецца што-н., размяшчаецца хто-, што-н.

Дрэва расце к. акна.

Турысты паселі к. вогнішча.

2. Ужыв. пры абазначэнні аб’екта, у дачыненні да якога адбываецца дзеянне, на які накіравана дзеянне.

К. кветак вельмі многа працы.

3. Ужыв. пры абазначэнні прыблізнай велічыні, меры чаго-н., пры ўказанні на пэўную пару́, да якой падышоў ці падыходзіць час.

Хаце к. сарака гадоў.

У мяшку к. двух пудоў мукі.

Было к. поўначы.

каляву́шны, -ая, -ае.

Які знаходзіцца каля вуха.

Калявушная залоза.

каляда́, -ы́, ДМ -дзе́, ж.

Старадаўні (у 2 знач.) абрад хаджэння па хатах у калядныя вечары з віншаваннем, велічальнымі песнямі, а таксама песня, што спяваецца ў час гэтага абраду, і пачастункі, атрыманыя ад гаспадара за віншаванне і песні.

|| прым. каля́дны, -ая, -ае.

Калядная песня.

калядава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; незак.

Хадзіць па дварах у калядныя вечары, віншаваць гаспадароў, спяваючы калядныя песні.

|| наз. калядава́нне, -я, н.

каля́днік, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто калядуе, ходзіць па калядзе.

У акно пастукалі каляднікі.

каля́дніца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж. (разм.).

Калядная пара, калядная ноч.