пада́цца, -а́мся, -асі́ся, -а́сца; -адзі́мся, -асце́ся, -аду́цца; -а́ўся, -ала́ся, -ло́ся; зак.
1. Пасунуцца, ссунуцца з месца.
П. ўсім целам назад.
Дзверы лёгка падаліся пад напорам.
2. Адправіцца, накіравацца куды-н. (разм.).
П. ў горад.
П. на вучобу.
3. перан. Прыметна пагоршаць, пастарэць.
Стары вельмі падаўся за апошні год.
|| незак. падава́цца, -даю́ся, -дае́шся, -дае́цца; -даёмся, -даяце́ся, -даю́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дзіра́, -ы́, мн. дзіры́ і (з ліч. 2, 3, 4) дзіры́, дзір, ж.
1. Вялікая дзірка ў вопратцы або адтуліна ў чым-н.
Залатаць дзіры на локцях.
Залажыць дзіры цэглай.
2. Далёкае ад культурных цэнтраў месца (разм.).
Жыве ён у такой дзіры, што свет не бачыў.
○
Чорная дзіра (спец.) — вобласць у касмічнай прасторы з надзвычай магутным гравітацыйным прыцягненнем.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адсадзі́ць, -саджу́, -са́дзіш, -са́дзіць; -са́джаны; зак.
1. каго-што. Аддзяліць ад іншых, пасадзіць на іншае месца.
Адсадзілі свавольніка на заднюю парту.
2. каго. Аддзяліць ад маткі.
А. цяля.
3. што. Аддзяліўшы, пасадзіць у іншым месцы (расліну).
А. малады куст парэчак.
|| незак. адса́джваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. адса́джванне, -я, н.
|| прым. адса́дачны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кла́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
1. гл. класці.
2. Частка якой-н. пабудовы — тое, што зложана з цэглы, каменю (спец.).
Старажытная к.
3. Дошка, жэрдкі або некалькі пален, прыстасаваныя для пераходу цераз рэчку, канаву, гразкае месца і пад.
5. Невялікі драўляны памост на беразе рэчкі для паласкання бялізны, чэрпання вады.
6. Адкладванне яец насякомымі, птушкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
парк², -а і -у, мн. -і, -аў, м.
1. -а. Перасоўны склад для забеспячэння арміі.
Артылерыйскі п.
Гарматны п.
2. -а. Месца стаянкі і рамонту транспартных сродкаў.
Аўтобусны п.
Тралейбус ідзе ў п.
3. -у. Сукупнасць транспартных сродкаў рухомы састаў, а таксама наогул сукупнасць машын, механізмаў і пад.
Аўтамабільны п.
П. сельскагаспадарчых машын.
Танкавы п.
|| прым. па́ркавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
паса́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
1. гл. садзіць.
2. мн. Месца, на якім пасаджаны расліны.
Пасадкі маладога сасонніку.
3. Спуск і прызямленне лятальнага апарата.
Мяккая п.
Вымушаная п.
Ісці, заходзіць на пасадку.
4. Манера, спосаб трымацца ў сядле.
Кавалерыйская п.
|| прым. паса́дачны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
П. матэрыял.
Пасадачная платформа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перабі́ць¹, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -бі́; -бі́ты; зак.
1. каго (што). Забіць усіх, многіх.
П. ваўкоў.
2. што. Разбіць многа чаго-н.
П. посуд.
3. што. Зламаць, пераламаць.
П. плячо.
4. што. Узбіць нанава.
П. падушку.
5. што. Прыбіць іначай або ў іншым месцы.
П. кручок у іншае месца.
|| незак. перабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перасе́сці, -ся́ду, -ся́дзеш, -ся́дзе; -се́ў, -се́ла; -ся́дзь; зак.
1. Устаўшы з аднаго месца, сесці на другое.
П. на канапу.
2. Зрабіць перасадку (у 2 знач.).
П. на цеплаход.
3. Засесці (у горле і пад.).
Бульба перасела ў горле.
|| незак. пераса́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.) і перасяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прыкава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём, -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак., каго-што.
1. Коўкай прымацаваць да чаго-н.
П. сейф да сцяны.
2. перан. Прымусіць нерухома заставацца ў якім-н. стане, на якім-н. месцы.
Страх прыкаваў яго да месца.
◊
Прыкаваць чыю ўвагу, позіркі да каго-чаго (кніжн.) — прыцягнуць чыю-н. пільную ўвагу, позіркі.
|| незак. прыко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разры́ў, -ры́ву, мн. -ры́вы, -ры́ваў, м.
1. гл. разарвацца, разарваць.
2. Месца, дзе што-н. разарвана; прамежак, які ўтварыўся паміж разарванымі часткамі чаго-н.
Знайсці р. провада.
3. Перапынак, прамежак у часе.
4. перан. Адсутнасць адпаведнасці, узгодненасці паміж чым-н.
Р. паміж тэорыяй і практыкай.
5. Поўнае спыненне якіх-н. адносін паміж кім-н.
Балюча перанесці р. з сябрам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)