stulić
stul|ić
зак.
1. падкурчыць, падціснуць, падагнуць;
~ić ogon — падагнуць (падціснуць) хвост;
2. скласці, стуліць, згарнуць, сціснуць;
stulić gębę (pysk)! разм. сціхні!; змоўкні!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
koński
końsk|i
конскі;
~ie zdrowie — здароўе як у вала;
~i ząb бат. зубападобная кукуруза;
mucha ~a заал. сляпень;
~i ogon — хвост, хвосцік (прычоска)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
агрызну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
1. Злосна забурчаць ці забрахаць, пагражаючы ўкусіць таго, хто закрануў (у адносінах да некаторых жывёл). Нават самы добры кот, калі хто нечакана смаргане яго за хвост, агрызнецца. Гарэцкі.
2. перан. Разм. Груба, са злосцю адказаць на чыё‑н. пытанне, заўвагу. — Ды маўчы ты, — агрызнуўся на жонку Лявон. Сабаленка. Не хацелася яму [Саньку] аддаваць сваю вушанку чужому хлапцу. Але ж гэты чорны прыстаў... Смала, а не чалавек... Ды Сідараў, пэўна, не ўмеў і агрызнуцца добра. Чыгрынаў. // Аказаць супраціўленне. Спачатку нехта ўдарыў з вінтоўкі, потым на голас вінтоўкі злосна агрызнуўся і кулямёт. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
псі́на, ‑ы, ж.
1. Пра сабаку, звычайна вялікага. Негрусь лічыў сваёй патрэбай заўсёды пабрахаць на .. [Лабановіча] і наогул быў смешнаю псінаю. Колас. // Пра пах сабакі, яго поўсці. Смярдзець псінай.
2. Груб. зневаж. Пра чалавека, які выклікае агіду, абурэнне. Мяне папярэдзілі ў Мінску, каб я асцерагалася і ненарокам каб не наступіла на лапу ці на хвост якой-небудзь псіне. Мядзёлка. Для прадажнай псіны кол з асіны. Прыказка. // звычайна з азначэннем. Разм. Ужываецца як лаянкавае слова. — А князеў хлеб дарэмна есці Не будзеш, псіна ты старая! — З апошніх слоў «Памдзея» лае. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зад. Рус., укр., балг., макед. зад, польск., в.-луж., чэш. zad ’тс’, славен. zad прыслоўе ’назад, ззаду’, серб.-харв. за̑д ’задняя частка цела’, балг., макед. (прысл., прыназ.) зад ’ззаду, услед за’. Ст.-слав. зади (прысл.) ’ззаду, назад’. Ст.-рус., ст.-бел. задъ ’задняя частка, задні бок розных прадметаў’. Прасл. zadъ. Праабражэнскі (1, 240) расчляняе за‑дъ (як пере‑дъ), параўн. над‑ъ, по‑дъ. Відэман, BB, 30, 222; Мейе, RÉS, 9, 127; Шанскі, 2, З, 27; БЕР, 1, 584–585; Махэк₂, 708; Покарны, 1, 452. Фасмер (2, 73), які схіляецца да гэтага пункту гледжання, дае і супастаўленні з авест. zadah грэч. χόδανος ’зад’, арм. jet ’хвост’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыста́ўка 1 ’частка слова, якая стаіць перад коранем, прэфікс’; ’тое, што прыстаўляецца, прырабляецца дадаткова да чаго-небудзь’ (Байк. і Некр., ТСБМ), ’прыбудова’ (Мат. Гом.), пры́стаўка ’ганак’ (Пятк.), пры́стаўка ’дадатак пакупніку’, пры́ставок ’дадатак (напр., ганчарны выраб у дадатак да пасудзіны, якая пры продажы, фактычна абмене, выконвала ролю збожжавай меры)’ (ТС). Рус. при́ста́вка ’прэфікс’, дыял. ’лапата, граблі і пад., прасунутыя праз жалезнае кальцо варот замест замка’, ’верхняя частка (да пояса) жаночай сукенкі, кашулі, пашытая з больш тонкай тканіны’ і пад., укр. приста́вка ’дадатковае прыстасаванне; прэфікс’. Дэрыват з суфіксам ‑к‑ ад прыста́віць, гл. ставіць.
Прыста́ўка 2 ’надакучлівы чалавек’ (Ян.), пры́стаўка ’хвост, неадступны спадарожнік’ (ТС). Да прыстава́ць, гл. прыставака.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zadrżeć
I зак.
1. падзерці; парваць;
2. задзерці; падняць;
zadrżeć ogon — задзерці хвост;
3. перан. пасварыцца; задзерціся з кім;
zadrżeć z kierownictwem — не паладзіць з начальствам;
zadrżeć brodę уст. задзерці бараду; хвост адкінуць
II
zadrż|eć
зак. задрыжаць; здрыгануцца;
~ałem na samą myśl o tym — я здрыгануўся ад адной думкі пра гэта
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
train
[treɪn]
1.
n.
1) цягні́к -а́ m.
2) або́з -у m.
3) шлейф -а m. (суке́нкі)
4) хвост хваста́ m.
the train of a comet — хвост камэ́ты
5) сьвіта f., картэ́ж -у m.
6) Figur. чарада́ f.
a train of misfortune — чарада́ няўда́чаў
2.
v.t.
1) трэнава́ць, дрэсава́ць; прывуча́ць
to train a dog — трэнава́ць саба́ку
2) вучы́ць (спэцыя́льнасьці)
3) аб’яжджа́ць; дрэсава́ць
to train a horse — аб’яжджа́ць каня́
4) навуча́ць, рыхтава́ць
to train personnel — рыхтава́ць ка́дры
3.
v.i.
практыкава́цца, трэнава́цца
•
- in train
- train one’s voice
- train a gun
- train a telescope
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
train1 [treɪn] n.
1. цягні́к;
change trains рабі́ць пераса́дку з аднаго́ цягніка́ на і́ншы;
get on/off a train садзі́цца ў цягні́к/сыхо́дзіць з цягніка́;
take/catch/get the 7.15 train се́сці ў цягні́к, што адыхо́дзіць у 7.15;
go/travel by train е́хаць на цягніку́
2. карава́н, або́з; вясе́льны по́езд
3. нато́ўп, сві́та (прыхільнікаў)
4. чарада́; ланцу́г
5. шлейф (сукенкі); хвост (павы)
♦
in train infml напагато́ве;
a train of thought ход ду́мак
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
спада́ць, ‑ае; незак.
1. Незак. да спасці.
2. Звісаць (пра валасы, тканіну і пад.). Залацістыя валасы, завіваючыся, спадалі на плечы. Грамовіч. [Барада], як непадрэзаны конскі хвост, спадала ў яго аж да самага пояса. Сяргейчык. // Спускацца, падаць (пра дым, імглу і пад.). З белага коміна на ўскраі сяла віўся белы дымок і спадаў у бок садка. Броўка.
3. Зніжацца, размяшчацца па нахільнай плоскасці. Па баках нашай звілістай і вузкай горнай дарогі ўздымаліся і спадалі схілы гор і крутыя шэрыя скалы. Мележ. За колькі крокаў адсюль баравіна спадала ў нізінку, а там купчасціўся ўжо ягаднік ля струх[л]елых пнёў. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)