дом, -а і -у, мн. дамы́, дамо́ў, м.

1. -а. Будынак для жылля або для размяшчэння ўстаноў.

Цагляны д.

2. -у. Кватэра, памяшканне, а таксама сям’я, людзі, што жывуць разам, іх гаспадарка.

Званілі з дому.

Збегся ўвесь д.

3. -а. Установа, што абслугоўвае якія-н. грамадскія патрэбы, а таксама памяшканне, дзе яна знаходзіцца.

Д. адпачынку.

Д. мадэлей.

Д. кнігі.

4. -у. Дынастыя, род.

Д.

Раманавых.

○

Жоўты дом (уст.) — бальніца для душэўнахворых.

Заезны дом — памяшканне для начлегу з дваром для коней.

|| памянш. до́мік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.) і дамо́к, -мка́, мн. -мкі́, -мко́ў, м. (да 1 знач.).

|| прым. дамавы́, -а́я, -о́е.

Д. камітэт.

○

Дамавая кніга — кніга для рэгістрацыі жыхароў якога-н. дома.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

помеща́ться

1. змяшча́цца;

учрежде́ние помеща́ется в э́том зда́нии устано́ва змяшча́ецца ў гэ́тым буды́нку;

2. змяшча́цца, умяшча́цца, уто́ўплівацца, то́ўпіцца;

в э́том за́ле помеща́ется две́сти челове́к у гэ́тай за́ле змяшча́ецца (умяшча́ецца, то́ўпіцца) дзве́сце чалаве́к;

3. страд. змяшча́цца; аддава́цца; ста́віцца, кла́сціся, склада́цца, скла́двацца; умяшча́цца, уто́ўплівацца, то́ўпіцца; см. помеща́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

учрежде́ние ср.

1. (действие) заснава́нне, -ння ср.; неоконч. засно́ўванне, -ння ср.; устанаўле́нне, -ння ср.; неоконч. устана́ўліванне, -ння ср.;

учрежде́ние коми́ссии заснава́нне (засно́ўванне) камі́сіі;

2. (организация) устано́ва, -вы ж.;

госуда́рственное учрежде́ние дзяржа́ўная ўстано́ва;

3. (общественное установление) устанаўле́нне, -ння ср.;

полити́ческие учрежде́ния о́бщества паліты́чныя ўстанаўле́нні грама́дства;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цэнзу́ра, ‑ы, ж.

1. У старажытным Рыме — пасада цэнзара (у 1 знач.).

2. У капіталістычных краінах — нагляд за друкам, за зместам друкаваных твораў, пастаноўкай п’ес, кінафільмаў і пад. Царская цэнзура. Ваенная цэнзура. □ Усе газеты і пісьмы, адрасаваныя палітычным вязням у Лукішках, праходзілі строгую пракурорскую цэнзуру. Машара. Штораз часцей на старонках «Нашай нівы» белыя плямы: цэнзура лютуе. Мядзёлка. // Установа, якая ажыццяўляе такі пагляд. Друкаваўся Максім Танк і ў легальным камуністычным «Часопісе для ўсіх», які зноў жа быў забаронен цэнзурай на першым нумары. Бугаёў.

3. Прагляд твораў, якія прызначаюцца да друку, да пастаноўкі ў тэатры, або прагляд якой‑н. карэспандэнцыі, што ажыццяўляецца дзяржаўнай установай.

[Лац. censura.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

organ [ˈɔ:gən] n.

1. о́рган (у розных знач.);

the organs of speech о́рганы маўле́ння (язык, зубы, губы і да т.п.);

the internal organs уну́траныя о́рганы;

the reproductive organs о́рганы размнажэ́ння

2. mus. арга́н;

an electric organ электраарга́н;

a barrel organ катры́нка;

a mouth organ губны́ гармо́нік

3. fml о́рган, устано́ва;

the organs of government ура́давыя о́рганы

4. fml друкава́ны о́рган (газета, часопіс);

the organs of public opinion (друкава́ныя) о́рганы грама́дскай ду́мкі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

інтэрна́т

(ад лац. internus = унутраны)

1) памяшканне для сумеснага пражывання людзей, якія вучацца ў адной навучальнай установе або працуюць на адным прадпрыемстве;

школа-і. — школа, у якой дзеці вучацца і жывуць;

2) установа сістэмы сацыяльнага забеспячэння для інвалідаў і састарэлых.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

фатагра́фія ж

1. (дзеянне) Photographíeren [Fotografíeren] n -s;

каляро́вая фатагра́фія Fárbfotografie f;

2. (здымак) Phóto [Fóto] n -s, -s, (fotográfische) Áufnahme f -, -n; Líchtbild n -(e)s, -er; Fotografíe f -;

каляро́вая фатагра́фія Fárbfoto n;

3. (установа) Fótoatelier [-´lje:] n -s, -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

БА́ЗА

(грэч. basis),

1) у архітэктуры — аснова (падножжа, п’едэстал), ніжняя апорная частка калоны або пілястры.

2) На транспарце — адлегласць паміж пярэдняй і задняй восямі 2-восевага аўтамабіля, прычэпа і інш. або паміж цэнтрам 2-восевай цялежкі і пярэдняй воссю 3-восевага аўтамабіля. База вагона або лакаматыва — адлегласць паміж цэнтрамі крайніх восяў.

3) У паўправадніковай тэхніцы — назва электрода паўправадніковай прылады, напрыклад транзістара.

4) У машынабудаванні — сукупнасць паверхняў, восяў або пунктаў, па якой вызначаецца становішча вырабу адносна выбранай сістэмы каардынатаў.

5) У матэматыцы — тое, што базіс.

6) Установа, арганізацыя, якая займаецца забеспячэннем або абслугоўваннем каго-н., чаго-н. (напр., экскурсійная база).

7) Склад; частка тэр. для забеспячэння абслугоўвання экспедыцый, войскаў (напр., база ваенная).

т. 2, с. 217

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АДУКАЦЫ́ЙНАЯ КАМІ́СІЯ

(Komisja Edukacji Narodowej),

установа па кіраўніцтве нар. асветай у Рэчы Паспалітай; першая падобнага тыпу ў Еўропе. Засн. соймам 1773—75. Першы старшыня (1773—80) І.Я.Масальскі. Прымалі ўдзел асветнікі Г.Калонтай, І.Патоцкі, Г.Пірамовіч, Я.Снядэцкі, І.Храптовіч і інш. Ажыццявіла рэформу школ і ун-таў у духу ідэй Асветніцтва. У 1783 зацверджаны «Статут, прадпісаны камісіяй народнай асветы для акадэмій і школ Рэчы Паспалітай». Школа набыла свецкую накіраванасць. Найважнейшае значэнне надавалася прадметам фізіка-матэм. цыкла, з гуманітарных навук выкладаліся польск. і лац. граматыка, геаграфія, гісторыя, заканазнаўства і інш.; з навуч. праграм была знята тэалогія. Новая сістэма адукацыі не задавальняла кансерватыўную частку памешчыкаў і духавенства. У 1794 статут адменены, адукацыйная камісія распушчана.

т. 1, с. 139

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ка́са

(іт. cassa)

1) установа або аддзяленне ва ўстанове, на прадпрыемстве для прыёму і выдачы грошай (напр. ашчадная к., білетная к.);

2) скрынка, шафа для захоўвання грошай;

3) наяўныя грошы ўстановы, прадпрыемства, арганізацыі;

4) раздзеленая на ячэйкі скрынка са шрыфтам для набору.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)