Vita sine amicis tristitia est

Жыццё без сяброў сумнае.

Жизнь без друзей грустна.

бел. Чалавек без друга, што яда без солі. Чалавек без друга, што дрэва без карэння.

рус. Не мил и свет, когда друга нет. Без друга жить ‒ самому себе постылому быть. Без друзей да без связи что без мази: скрипит, негладко, ехать гадко. Без друга ‒ сирота, с другом ‒ семьянин.

фр. La vie sans ami(s) est triste (Жизнь без друга/друзей грустна).

англ. Friendless is poor (Беден не имеющий друзей).

нем. Freunde sind über Silber und Gold (Друзья больше, чем золото и серебро).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Homines amplius oculis, quam auribus credunt

Людзі болей вераць вачам, чым вушам.

Люди больше верят глазам, чем ушам.

бел. Лепш адзін раз убачыць, чым сто разоў пачуць.

рус. Лучше один раз увидеть, чем десять раз услышать.

фр. Il vaut mieux se fier à ses yeux qu’à ses oreilles (Лучше доверять глазам, чем ушам). Voir c’est croire (Увидеть ‒ поверить). Vu une fois, cru cent fois (Один раз увидишь, сто раз поверишь).

англ. Seeing is believing (Увидеть ‒ значит поверить).

нем. Die Ohren glauben anderen Leuten, die Augen glauben sich selbst (Уши верят другим людям, глаза ‒ самому себе).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

сам, род., вин. само́га, дат. само́му, твор., предл. самі́м; ж. сама́, ср. само́; мн. са́мі мест. опред., м.

1. в разн. знач. сам;

я сам гэ́та ве́даю — я сам э́то зна́ю;

цяпе́р ён і сам не рад — тепе́рь он и сам не рад;

са́мі зно́йдуць даро́гу — са́ми найду́т доро́гу;

гэ́та само́ жыццёэ́то сама́ жизнь;

сам гэ́ты факт ра́дуе мяне́ — сам э́тот факт ра́дует меня́;

2. в знач. сущ., уст. (хозяин, глава) сам;

сам загада́ў — сам приказа́л;

сам-на́сам — с гла́зу на гла́з;

сам не свой — сам не свой;

сам па сабе́ — сам по себе́; как таково́й;

сам (сама́, само́) сабо́й — сам (сама́, само́) собо́й;

сам сабе́ гаспада́р — сам себе́ хозя́ин;

сам сабе́ галава́ — сам себе́ голова́;

сам сабе́ — про себя́;

быць самі́м сабо́ю — быть сами́м собо́ю;

сам не рад — (и) сам не рад;

сам праз сябе́ — сам по себе́;

сам не ў сабе́ — сам не свой;

само́ сабо́й разуме́ецца (зразуме́ла) — само́ собо́й разуме́ется;

сам чорт не разбярэ́ — сам чёрт не разберёт;

які́я са́мі, такі́я і са́ніпогов. каки́е са́ми, таки́е и са́ни; по Се́ньке и ша́пка;

са́мі з вуса́міпогов. са́ми с уса́ми;

не капа́й друго́му я́мы (я́му), сам ува́лішся ў яе́посл. не рой друго́му я́мы (я́му), сам в неё упадёшь;

сам не гам і друго́му не дампогов. соба́ка на се́не

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Fortuna favet fatuis

Шчасце дурняў любіць.

Счастье дураков любит.

бел. За дурнямі Бог. За дурным шчасце бяжыць. Дурню і скула не сядзіць.

рус. Дуракам счастье. Дурак стреляет ‒ Бог пули носит. Дурак спит ‒ счастье в головах лежит. Дураку везде счастье. Умный сам по себе, а дураку Бог в помощь. На дура ка у Бога милости много.

фр. La fortune rit aux sots (Счастье улыбается дуракам).

англ. Fortune favours fools (Счастье любит дураков).

нем. Glück ist der Dummen Vormund (Счастье ‒ опекун дураков). Dem Dummkopf ist das Glück Hold (Дураку ‒ прелесть счастья). Je dümmer der Mensch, desto größer das Glück (Чем глупее человек, тем более счастлив).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

прокла́дывать несов., в разн. знач. праклада́ць, пракла́дваць; (перекладывать что, чем — ещё) пераклада́ць, перакла́дваць;

прокла́дывать доро́гу че́рез го́ры праклада́ць (пракла́дваць) даро́гу праз го́ры;

прокла́дывать я́блоки соло́мой праклада́ць (пераклада́ць, перакла́дваць) я́блыкі сало́май;

прокла́дывать курс мор., ав. праклада́ць (пракла́дваць) курс;

прокла́дывать себе́ доро́гу праклада́ць (пракла́дваць) сабе́ даро́гу;

прокла́дывать путь чему́-л. праклада́ць (пракла́дваць) шлях чаму́е́будзь;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

таи́ться

1. (утаивать, скрывать) таі́цца;

она́ таи́тся и ничего́ не расска́зывает яна́ то́іцца і нічо́га не раска́звае;

2. (прятаться, скрываться) таі́цца, хава́цца;

лиса́ таи́тся в норе́ ліса́ то́іцца (хава́ецца) у нары́;

3. (заключаться в себе, не обнаруживаться) таі́цца, хава́цца;

в э́той злове́щей тишине́ таи́лась трево́га у гэ́тай злаве́снай цішыні́ таі́лася (хава́лася) трыво́га.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

знахо́дзіць несов.

1. (производя поиски, обнаруживать) находи́ть, оты́скивать, обнару́живать;

2. изы́скивать;

3. (подбирать) находи́ть, поды́скивать;

4. (видеть, замечать) находи́ть, обнару́живатъ;

5. (приходить к заключению) находи́ть, ви́деть, признава́ть;

6. (о чувстве удовлетворения) находи́ть;

1-6 см. знайсці́;

не з. (сабе́) ме́сца — не находи́ть (себе́) ме́ста;

не з. слоў — не находи́ть слов

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

ма́заць несов.

1. ма́зать; (лекарством — ещё) сма́зывать; (подкрашивать себе лицо, губы — ещё) кра́сить;

2. разг. (грязнить) ма́зать, па́чкать, мара́ть, кра́сить;

3. разг. (плохо рисовать, писать и т.п.) ма́зать, мара́ть;

4. разг. (делать промахи в игре, стрельбе; не попадать и т.п.) ма́зать;

5. разг. (давать взятку) подма́зывать;

ма́слам м. — угожда́ть, льстить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

прывяза́ць сов.

1. в разн. знач. привяза́ть; (лодку и т.п. — ещё) прича́лить;

п. каня́ — привяза́ть ло́шадь;

п. вяро́ўку — привяза́ть верёвку;

п. цэль да арыенці́ра — привяза́ть цель к ориенти́ру;

п. прае́кт да мясцо́васці — привяза́ть прое́кт к ме́стности;

2. перен. привяза́ть;

п. к до́му — привяза́ть к до́му;

п. да сябе́ — привяза́ть к себе́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

пракла́сці сов.

1. прям., перен. (создать, провести) проложи́ть; (сделать наезженным) протори́ть;

п. даро́гу праз лес — проложи́ть доро́гу че́рез лес;

п. сце́жку — протори́ть тропи́нку;

2. (нек-рое время) прокла́сть;

паўдня́а́ў дро́вы — полдня́ прокла́л дрова́;

3. (сделать прокладку) проложи́ть;

п. шлях — проложи́ть доро́гу;

грудзьмі́ п. сабе́ даро́гу — гру́дью проложи́ть себе́ доро́гу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)