Ако́рд (БРС). Новае запазычанне з рускай мовы (Крукоўскі, Уплыў, 84). Рус.аккорд, магчыма, з франц.accord (XVIII ст.) (Фасмер, 1, 66. Параўн. Шанскі, 1, А, 61).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Акраба́т (БРС). Новае запазычанне з рускай мовы (гл. Крукоўскі, Уплыў, 80), дзе з французскай (XVIII ст.). Франц.acrobate < ст.-грэч.ἀκροβάτης ’канатаходзец’. Шанскі, 1, А, 65.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
но́вы neu, Neu-; néuartig;
но́вае жыццё néues Lében;
зусі́м но́вы (fúnkel)nágelneu;
што но́вага? was gibt es Néues?;
гэ́та не́шта но́вае das ist neu, das ist was Néues;
Но́вы год Néujahr n -(e)s;
з Но́вым го́дам! viel Glück im Néuen Jahr;
Но́вы Запаве́трэл Neúes Testamént;
Но́вы Свет die Neúe Welt;
◊ но́вы ве́нік чы́ста мяце́ néue Bésen kéhren gut
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пало́мНовае поле на месцы расчышчаных трактарам кустоў; цаліна (Лёзн.).
□ ур. Палом (поле) каля в. За́гараднае Лёзн.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
chorować
незак. хварэць;
chorować na grypę — хварэць на грып;
chorować na serce — мець хворае сэрца;
chorować na nowe futro разм. вельмі хацець новае футра
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Аўдыто́рыя. Новае запазычанне праз рус. мову (Крукоўскі, Уплыў, 76), дзе з лац.auditorium, пераробленага па ўзору слоў на ‑ия (пач. XIX ст.), гл. Шанскі, 1, А, 175.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бактэ́рыя. Рус.бакте́рия, укр.бакте́рія і г. д. Новае запазычанне з зах.-еўрап. моў (ням.Bakterie, франц.bactérie < лац.bacterium ’палачка’). Падрабязней гл. Шанскі, 1, Б, 17.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ля́псус ’недарэчная, грубая памылка’ (ТСБМ). Новае запазычанне з польск. ці рус. моў, у якіх — з лац.lapsus ’паданне, падзенне’, ’памылка’, ’памылковы крок’ (Слаўскі, 4, 50; Лёхін, 413).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Про́рба ’невялікі паўвостраў’ (навагр., Сл. ПЗБ). З прорва (гл.). Семантыка тлумачыцца пераносам значэння ’новая прамая пратока, новае рэчышча, прамытае ракой’ — ’частка сушы (паўвостраў, востраў), адрэзаная новым рэчышчам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вучнёўства, ‑а, н.
1. Стан, становішча вучня (у 1, 2 знач.). Няхай [дзеці] прывыкаюць да школы, асвойваюцца з вучнёўствам, паволі ўцягваюцца ў сваё новае жыццё.Колас.
2.зб.Разм. Вучні, навучэнцы.
3.перан. Несамастойнасць, недасканаласць. Шмат на якіх вершах маладых маіх гаварыце шаў ляжыць адбітак паспешлівасці, вучнёўства.Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)