забі́ць з-за вугла́ méuchlings [aus dem Hínterhalt] ermórden
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак.
1.без дап. Валодаць пачуццём зроку.
Совы добра бачаць ноччу.
2.каго-што. Успрымаць зрокам.
Б. лугі і палі.
3.каго-што. Сустракаць каго-, што-н.
Учора бачыў яго ў клубе.
4. Уяўляць у думках.
Б. на стагоддзі ўперад.
5.каго-што. Звяртаць увагу, заўважаць.
Б. чалавечыя пакуты.
6.што і з дадан. Адчуваць, усведамляць, разумець.
Бачу, што Сяргей праўду кажа.
◊
Бачыць навылёт (навылет), бачыць наскрозь — вельмі добра ведаць каго-н.
Бачыш ты! (разм.) — пры выказванні здзіўлення.
Свету белага (божага) не бачыць (разм.) — быць вельмі занятым.
|| зак.уба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2—6 знач.) іпаба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2, 3, 5 і 6 знач.).
|| наз.ба́чанне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
heave[hi:v]v.(heavedorhove)
1. падыма́ць з ця́жкасцю, выця́гваць;
heave up the anchor падыма́ць я́кар;
heave a boat up on the shore выця́гваць ло́дку на бе́раг
2. (with) уздыма́цца і апуска́цца;
His chest heaved with breathing. Грудзі яго ўздымаліся ў такт дыханню.
3. уздыха́ць; стагна́ць
4. рабі́ць ірво́тныя ру́хі
♦
heave into sight/viewfml паказа́цца на далягля́дзе, з’яві́цца ў по́лі зро́ку
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
асяро́ддзе, ‑я, н.
1. Сукупнасць прыродных або сацыяльных умоў, у якіх працякае жыццядзейнасць якога‑н. арганізма. Геаграфічнае асяроддзе. Сацыяльнае асяроддзе. □ З поля зроку савецкіх вучоных не павінны выпадаць праблемы навакольнага асяроддзя і народанасельніцтва, якія абвастрыліся за апошні час.Брэжнеў.// Сацыяльна-бытавыя абставіны, у якіх працякае жыццё чалавека. Мяшчанскае асяроддзе.// Супольнасць людзей, якія звязаны агульнасцю сацыяльна-бытавых умоў існавання, агульнасцю прафесіі, заняткаў і пад. Рабочае асяроддзе. Паэтычнае асяроддзе. □ Трапіўшы ў асяроддзе людзей, блізкіх яму,.. [Аляксей] ужо не мог прапусціць ні аднаго канцэрта.Вітка.
2.Спец. Рэчывы, целы, якія запаўняюць якую‑н. прастору і маюць пэўныя якасці. Воднае асяроддзе. Бескіслароднае асяроддзе. Пажыўнае асяроддзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гусце́ць, ‑ее; незак.
1. Станавіцца густым або больш густым (у 1 знач.). Юзя тым часам ужо мінула дарогу, увайшла ў лес, які ўсё больш гусцеў.Бажко.
2. Станавіцца больш канцэнтраваным, густым (у 2 знач.). Цеста гусцее.// Траціць блякласць, станавіцца больш яркім (пра колеры, фарбы і пад.). Ледзь прыкметна гусцее блакіт неба.
3. Станавіцца больш шчыльным, малапранікальным для зроку, святла. За акном гусцеў змрок цёплага летняга вечара.Мележ.
4. Паўтарацца больш часта, праз меншыя прамежкі часу. Пяшчотныя зычныя грэлі салаўя запоўнілі пакой. Спачатку гукі былі рэдкія, нясмелыя, потым пачалі гусцець, перасыпаліся срэбрам.Бядуля.
5. Станавіцца больш нізкім, прыглушаным (пра гукі, голас).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ДА́ЛЬТАН, Долтан (Dalton) Джон (6.9.1766, Іглсфілд, каля г. Уэркінгтан, Вялікабрытанія — 27.7.1844), англійскі хімік і фізік, стваральнік хім. атамістыкі. Чл. Лонданскага каралеўскага т-ва (1822). Адукацыю атрымаў самастойна. У 1781—93 выкладаў матэматыку ў школе ў Кендалі, з 1793 — фізіку і матэматыку ў Новым каледжы ў Манчэстэры. Адкрыў кратных адносін закон (1803), газавыя законы, названыя яго імем (гл.Дальтана законы). Прапанаваў і абгрунтаваў тэорыю атамнай будовы. ці хім. атамістыку, якая тлумачыла эмпірычны закон пастаянства саставу. Аўтар працы «Новая сістэма хімічнай філасофіі» (т. 1—2, 1808—27). Апісаў дэфект зроку, што атрымаў назву дальтанізм.
Літ.:
Крицман В.А Роберт Бойль, Джон Дальтон, Лмедео Авогадро. Создатели атомно-молекулярного учения в химии. М., 1976.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВІДАШУКА́ЛЬНІК,
прыстасаванне фота- і кіназдымачных апаратаў для навядзення іх на аб’ект і назірання за ім пры здымцы. Дазваляе ўбачыць межы відарысаў аб’ектаў і іх адпаведнасць памерам кадравай рамкі. Бывае рамачны, тэлескапічны і люстраны. Падбіраецца пад аб’ектыў з пэўнай фокуснай адлегласцю.
Калі аптычныя восі відашукальніка і здымачнага аб’ектыва не супадаюць, то ўзнікае паралакс — несупадзенне межаў відарыса, які назіраецца ў відашукальніку і які пераходзіць на фота- або кінаплёнку. Для змяншэння паралаксу ў поле зроку некаторых відашукальнікаў змяшчаюць некалькі прамавугольных рамак, што дазваляе ўвесці папраўку пры здымцы з розных адлегласцей. У люстраных фотаапаратах з адным здымачным аб’ектывам і кінаапаратах з люстраным абтуратарам паралакс адсутнічае. У некаторых фотаапаратах відашукальнік канструктыўна аб’яднаны з аптычным дальнамерам.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
стра́таж. Verlúst m -es, -e; Éinbuße f -, -n;
стра́та ча́су Zéitverlust m;
стра́та зро́ку Verlúst des Áugenlichts;
стра́та слы́ху Táubheit f -, Verlúst des Gehörs;
стра́та працаздо́льнасці Verlúst der Árbeitsfähigkeit;
стра́та па́мяці Gedächtnisschwund m -(e)s;
з малы́мі стра́тамі verlústarm;
з вялі́кімі стра́тамі verlústreich
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Суздро́м ’цалкам, як ёсць; разам’ (Нас., Гарэц.; слуц., Сержп. Прымхі, ТС, Ян., Мат. Гом.), ’хутка, адразу’ (Сцяшк.), су́здрам ’зусім, поўнасцю’ (Ласт.), сюды ж суйздром (з няясным значэннем, Ц. Гартны), суздро́мны (суздромныя ніткі, лён), ’лён пасля апрацоўкі церніцай’, ’ніткі без дадатковай апрацоўкі’ (Ян.), ’лён, абчэсаны на грэбень’ (гом., Нар. сл.), ’зроблены, пашыты з грубага палатна’ (Нар. Гом.). Прыслоўе ў форме Тв. скл. наз. *суздро (Карскі 2-3, 75 без зыходнай формы), якое ад су- і *здро ’зрок’, з устаўным ‑д‑, параўн. польск.do zdra ’зусім, цалкам’, г. зн. ’з усім, што пападае ў поле зроку’, адкуль ’ніткі, валакно, поўнасцю апрацаваныя’. Параўн., аднак, укр. аргат. з уздром, с потрухом ’цалюсенькі’ (Горбач, Арго, 169), гл. ву́здро, у́здор, здро. Няясна, як беларускія словы суадносяцца з рус.дыял.создо́м ’часта дыхаючы; хутчэй, адразу, зусім, цалкам’; якое Варбат узводзіць да *zьd‑ з прэфіксам *sъ‑ паводле польск.zidki ’хуткі’ (Этим. иссл., 1988, 64).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
vision[ˈvɪʒn]n.
1. зрок;
beyond vision няба́чны;
a field of vision по́ле зро́ку;
a man of vision чалаве́к з шыро́кім кругагля́дам
2. ма́ра, летуце́нне, мро́я; уяўле́нне;
romantic visions of youth раманты́чныя мро́і юна́цтва;
He has a clear vision of the future. Ён ясна ўяўляе будучыню.
3. ба́чнасць (на тэлебачанні, у кіно)
4.lit. прыго́жы вы́гляд, відо́вішча;
The lake was a vision. Возера выглядала цудоўна.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)