карпе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак. (разм.).

1. над чым і без дап. Старанна, цярпліва і доўга займацца чым-н.

К. над рукапісам.

2. перан. Жыць у пакутах, цяжкіх умовах.

Вось так карпею ўсё жыццё.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

валту́зіцца, -ту́жуся, -ту́зішся, -ту́зіцца; незак. (разм.).

1. Рабіць бязладныя, хаатычныя рухі, дурэючы або стараючыся вызваліцца з якога-н. становішча.

Дзеці валтузяцца.

2. Доўга займацца якой-н. справай, важдацца.

Няма часу цяпер з гэтым в.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пераляжа́ць, -ляжу́, -ляжы́ш, -ляжы́ць; -ляжы́м, -лежыце́, -ляжа́ць; -ляжы́ і перале́жаць, -жу, -жыш, -жыць; зак.

1. Праляжаць надта доўга.

П. на сонцы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сапсавацца ад доўгага ляжання.

Агуркі пераляжалі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

перасква́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што.

1. Доўга скварачы, зрабіць жорсткім, сухім, не такім, як трэба.

П. кілбасу.

2. Саскварыць усё, многае.

П. усё сала.

|| незак. перасква́рваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

перасма́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., што.

1. Доўга смажачы, зрабіць жорсткім, сухім, не такім як трэба.

П. мяса.

2. Сасмажыць усё, многае.

П. усю рыбу.

|| незак. перасма́жваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

папаржа́ць, ‑ржэ; зак.

Разм. Ржаць доўга, неаднаразова.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

начні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Няяркая лямпачка, якая запальваецца нанач.

2. Чалавек, які працуе ноччу або доўга не кладзецца спаць (разм.).

|| памянш.-ласк. начнічо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (да 1 знач.; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

вы́плакаць, -лачу, -лачаш, -лача; -лач; -лаканы; зак., што.

1. Выліць, выказаць сваю тугу слязамі.

В. гора.

2. Выпрасіць плачам.

В. дапамогу.

Выплакаць (усе) вочы (разм.) — у горы плакаць доўга, многа.

|| незак. выпла́кваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

адцяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што (разм.).

1. Доўга пранасіць абутак, адзенне.

Адцягаў кажух гадоў пяць.

2. Адцягнуць у некалькі заходаў.

Адцягалі за гадзіну сухое вецце.

|| незак. адця́гваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Слявя́да ‘дакучлівы чалавек’ (Сцяшк.; карэліц., З нар. сл.), ‘хто слабасільны’ (баран., Сл. ПЗБ), ‘пра чалавека, які нудна і доўга гаворыць’ (стаўб., Жыв. сл.), слявя́дзіцьдоўга і нудна гаварыць’ (там жа), слябядзі́ць ‘сачыць’ (Сл. рэг. лекс.). Да лебядзіць (гл.). Збліжэнне з літ. šlavė́dra, šlevė́dra ‘распутны чалавек, бадзяга, прайдзісвет’ (гл. Лаўчутэ, Балтизмы, 132) сумніўнае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)