клу́ня, ‑і, ж.

Абл. Гаспадарчы будынак для складвання снапоў, сена; пуня. — Ах, божачка мілы! А я ж думала, што [свята] заўтра! — ускінула рукамі Аўгіння: — Лукаш мой даўно пайшоў у клуню малаціць грэчку! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

куга́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Плакаць (пра грудное дзіця). Кухня даўно супакоілася, і толькі цяпер кугакае дзіця. Колас.

2. Крычаць (пра саву). Дзесь воддаль у Пушчы кугакалі, пераклікаючыся, совы. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навабра́нец, ‑нца, м.

Той, хто нядаўна, толькі што прызваны на ваенную службу. Навабранцы з заводаў і сёлаў У Чырвоную гвардыю йшлі. Прыходзька. Мы ўжо даўно не навабранцы, Мы памужнелі ў баях. Калачынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надо́ечы, прысл.

Разм. Зусім нядаўна; не так даўно, днямі. Надоечы адбылося здарэнне, якое абляцела Навадворкі і ўсе навакольныя вёскі. Кавалёў. Вечарам.. [Надзя] з дзяўчынай, з якой надоечы пазнаёмілася, прыйшла ў пакой інтэрната. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няўту́льны, ‑ая, ‑ае.

Пазбаўлены ўтульнасці. Пакойчык быў запушчаны, даўно нябелены, змрочны і няўтульны. Колас. Настаўнікі ніколі не заглядалі на станцыю, механікі прыходзілі хіба толькі па кінакарціну ў няўтульны і халодны клуб. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

да́ўні (які адбыўся даўно) instig; von lters her; längst vergngen; längst gewsen; weit zurückliegend;

з да́ўніяй пары́ von lters her; von jher; seit jher; seit ralten Ziten; seit eh und je

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

temu

таму [назад];

dawno temu — даўно; шмат гадоў таму;

parę dni temu — пару дзён таму [назад];

dwa lata temu — два гады таму

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

да́ўні, ‑яя, ‑яе.

1. Які быў, існаваў, адбыўся даўно, задоўга да цяперашняга часу; старадаўні. Даўнія часы. Даўнія парадкі. □ Пра даўні паход Ермака Хлапцы заспявалі ў вагоне. Аўрамчык. // Які існуе даўно, з даўняй пары. Даўні звычай. □ Дацэнт і Валіна маці, як пасля дазнаўся Міхась, былі даўнія знаёмыя. Шахавец. Ужо некалькі гадоў .. [стары] не выходзіў з дому, прыкуты да месца даўняй хваробай. Самуйлёнак.

2. у знач. наз. да́ўняе, ‑яга, н. Час, падзеі, якія папярэднічалі сучаснаму; мінулае. Успомнілася ўсё даўняе, мінулае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абліва́ха, ‑і, ДМ ‑васе, ж.

Разм. Зімовы дождж, які замярзае на зямлі, дрэвах, утвараючы ледзяную скарынку; галалёд. Усё абмярзала ў паветры. На дрэвах аддзіраліся галіны. Даўно людзі не помнілі такой аблівахі. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абве́траць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Тое, што і абветрыцца. [Алесь:] — Гэта я проста абветраў занадта, вось і здалося табе, што я схуднеў. Броўка. Даўно ўжо абветралі дарогі, пашарэла ралля і добра ўрунела жыта. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)