АМФІБІЁНТЫ
[ад амфі... + біёнт(ы)],
арганізмы, якія жывуць або развіваюцца ў двух асяроддзях. Да амфібіёнтаў адносяцца віды жывёл і раслін, здольныя жыць і ў вадзе, і на сушы (многія земнаводныя, марскія чарапахі і інш.; гл. Амфіфіты, Гіграфіты); віды, якія жывуць у адных узроставых фазах развіцця (звычайна — лічынкавай) у вадзе або ў глебе, у другіх — на сушы. Напр., большасць жаб, стракоз, камароў, многія мошкі, майскі і чэрвеньскі хрушчы, жукі-шчаўкуны (драцянікі) і інш. Найб. пашыраны ў паласе прыліваў і адліваў.
т. 1, с. 328
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АКТЫНАМІЦЭ́ТЫ, прамянёвыя грыбкі,
група грамдадатных бактэрый, якія ўтвараюць клеткі або гіфы. Каля 700 відаў: уласна актынаміцэты, мікабактэрыі, стрэптаміцэты і інш. Большасць актынаміцэтаў — сапратрофы; пашыраны ў глебе, вадаёмах і паветры, на раслінных рэштках.
Маюць нітачна-, палачка- ці кокападобную форму, бакавыя нарасці, большасць утварае міцэлій. Размнажаюцца спорамі або дзяленнем. Патагенныя для раслін, жывёл і чалавека віды выклікаюць актынамікоз, актынабацылёз, туберкулёз і інш. хваробы. Віды, якія прадуцыруюць антыбіётыкі, пігменты, вітаміны і інш., выкарыстоўваюцца ў мікрабіял. прам-сці.
т. 1, с. 212
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аксілафі́ты
(ад аксі- + гр. ilys = глей + -фіты)
расліны, якія растуць на кіслых глебах, напр. некаторыя віды імхоў і верасовых, карлікавая бяроза, журавіны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
астэрыяне́ла
(н.-лац. asterionella)
каланіяльная дыятомавая водарасць сям. фрагілярыевых, якая трапляецца пераважна ў планктоне мораў, некаторыя віды адзначаны ў планктоне азёр, рэк.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
палеаэндэ́мікі
(ад палеа- + эндэмікі)
эндэмічныя віды (роды, сямействы і інш.), арэал якіх у мінулым быў значна большы, чым тэрыторыя сучаснага іх існавання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
sport, ~u
м. спорт;
sport wyczynowy — спорт (у адрозненне ад фізкультуры);
~y wodne — віды воднага спорту;
uprawiać sport — займацца спортам;
dla ~u — дзеля спартыўнага інтарэсу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
vanish [ˈvænɪʃ] v.
1. зніка́ць, прапада́ць;
vanish without trace зні́кнуць бяссле́дна;
vanish in the dark зні́кнуць у це́мры
2. выміра́ць; зніка́ць;
Many types of animals have vanished completely. Шмат якія віды жывёл цалкам вымерлі.
♦
vanish into thin air/the blue ≅ прапа́сці як тума́н, прапа́сці як цень на вадзе́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Літоўка 1 ’від касы’ (лід., Сцяшк.), зах.- і паўн.-рус. литовка ’розныя віды кос’. Названа (першапачаткова) паводле месца выпуску. Да літва́ (гл.). Іншыя матывацыі гл. Непакупны, Связи, 155–157. Параўн. таксама Слаўскі, 4, 300–301.
Літоўка 2 ’доўгая сцірта сена’ (гродз., Сцяшк.). Рус. цвяр., наўг. литви́н ’сцірта аўса’, ’доўгая сцірта аўса’. Да літва́ (гл.). Аналагічна палес. ляшок ’укладка з 10 снапоў’ — лях ’паляк’ (паводле этноніма).
Літоўка 3 ’літаванне, пайка’ (Нас.). Да літава́ць (гл.). Насовіч (269) памылкова адносіць да літ. laitus ’клей’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГІГРАФО́БЫ
[ад гігра... + ...фоб(ы)],
наземныя арганізмы, не прыстасаваныя да існавання ва ўмовах павышанай вільготнасці асяроддзя. Жывуць пераважна на сухіх мясцінах (напр., асака пясчаная, лясныя мурашкі, многія віды насякомых і інш.). Гл. таксама Гіграфілы.
т. 5, с. 219
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гібрыдыза́цыя
(ад гібрыд)
скрыжаванне розных відаў раслін або жывёл, каб атрымаць лепшыя па якасці сарты, віды, пароды (напр. вегетатыўная г.); часта суправаджаецца гетэрозісам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)