каро́на, -ы, мн. -ы, -ро́н, ж.

1. Галаўны ўбор манарха з каштоўнымі ўпрыгожаннямі, які з’яўляецца сімвалам улады манарха.

Царская к.

2. перан. Улада, першынство ў чым-н.

Барацьба за карону.

Барацьба за шахматную карону.

3. Тое, што і крона¹.

4. Светлы арэол вакол Сонца, бачны ў час сонечнага зацьмення (спец.).

Сонечная к.

5. у знач. прысл. каро́най. Вакол галавы (пра жаночую прычоску).

Улажыць касу каронай.

Карона з галавы не зваліцца (не спадзе) (разм.) — гонар не будзе закрануты, аўтарытэт не пацерпіць.

|| прым. каро́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

зноў, прысл.

Яшчэ раз; да таго ж.

З. пайшоў дождж.

Вы з. тут строіце падкопы?

Зноў жа і зно́ў-такі (разм.) — да таго ж, у дадатак.

Вакол крам ды зноў к нам (прымаўка; разм.) — вярнуцца ні з чым.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

кадзі́ла, -а, мн. -ы, -дзіл, н.

Металічная пасудзіна на ланцужках, у якой у час набажэнства курыцца ладан або іншыя пахучыя рэчывы.

Раздзьмуць кадзіла — падняць шум вакол якой-н. справы, учынку і пад.

|| прым. кадзі́льны, -ая, -ае.

К. дым.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

абкапа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

Ускапаць зямлю вакол чаго-н.; капа́ючы, абгарнуць, абкідаць што-н. чым-н.

А. фруктовыя дрэвы.

|| незак. абко́пваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абко́пванне, -я, н. і абко́пка, -і, ДМ -пцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

абты́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што (разм.).

1. Натыкаць што-н. вакол чаго-н.

А. градку калочкамі.

2. Утыкаць чым-н. якую-н. паверхню.

А. падушачку іголкамі.

3. Заканапаціць, абканапаціць што-н.

|| незак. абтыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Вупі́сваць (рожу) ’праводзіць лініі нажом вакол хворага месца’ (КСТ). Гл. выпісваць ’пісаць’, адносна фанетыкі параўн. вузіра́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абматыкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.

Ускапаць матыкаю зямлю вакол чаго‑н.; акучыць, абгарнуць. Абматыкаваць ягадныя кусты.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзеразо́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дзеразы; зроблены з дзеразы. Вакол рамак — суцэльны дзеразовы вянок. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рабко́р, ‑а, м.

Рабочы карэспандэнт. [Газета] ужо некалькі гадоў выходзіць штодзённа, аб’ядноўвае вакол сябе вялікую колькасць рабкораў. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эліпсо́ід, ‑а, М ‑дзе, м.

Спец. Паверхня, якая ўтвараецца пры вярчэнні эліпса вакол адной з сваіх восей.

[Ад слова эліпс і грэч. éidos — выгляд.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)