Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
матэрыялі́стм.
1.філас. Materialíst m -en, -en;
2. (чалавек, зацікаўленыўматэрыяльныхвыгодах) práktischer, [gewínnsüchtiger] Mensch, Materialíst m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
няста́лы
1. (праўзрост) únreif;
няста́лы чалаве́к ein únreifer Mensch;
2. (несур’ёзны, легкадумны) léichtsinnig, nicht ernst, óhne Ernst
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
гумары́стм.
1. (пісьменнік) Humoríst m -en, -en;
2.разм. (чалавек, які мае пачуццё гумару) ein humórvoller Mensch
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сардэ́чнікм.разм.
1. (чалавек хворы на сэрца) Hérzkranke (sub) m -n, -n;
2. (урач) Spezialíst für Hérzkrankheiten
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АРХА́НТРАПЫ
(ад грэч. archaios старажытны + anthrōpos чалавек),
адна са стадый эвалюцыі чалавека; выкапнёвыя людзі, якія ў раннім плейстацэне прыйшлі на змену чалавеку ўмеламу (Homo habilis). Усіх архантрапаў аб’ядноўваюць у адзін від — чалавек прамахадзячы (Homo erectus). Шматлікія знаходкі яго рэшткаў даюць магчымасць датаваць перыяд існавання гэтага віду тэрмінам ад 1,6 млн. да 360 тыс. гадоў назад, калі архантрапы былі адзінымі прадстаўнікамі роду чалавечага, якія ў часе адносна мала мяняліся. У параўнанні са сваім папярэднікам (чалавекам умелым) архантрапы характарызуюцца павелічэннем памераў цела, буйным абліччам і зубамі. Ад сучасных людзей адрозніваліся больш прымітыўнай будовай чэрапа (нізкае скляпенне са сплюшчваннем патылічнага аддзела, выступанне сківіц), адсутнасцю падбародачнага выступу ніжняй сківіцы, моцна развітымі надброўямі. Найб.стараж. касцявыя рэшткі (1,6 млн. гадоў) архантрапы знойдзены ў Афрыцы (Кенія). Шматлікія, але менш старажытныя (ад 900 да 500—400 тыс. гадоў назад) рэшткі архантрапаў выяўлены на Б. Усходзе і ў Кітаі (сінантрапы), на в-ве Ява (яванскі пітэкантрап, маджакерскі чалавек; гл.Пітэкантрапы), на тэр. Еўропы стаянкі архантрапаў у Германіі (гейдэльбергскі чалавек), Венгрыі (паселішча Верцешсёлёш), Чэхіі (Пржэзлеціцэ), Грэцыі (Петралона) і інш. Больш за 100 стаянак архантрапаў без касцявых рэшткаў адкрыта на тэр. Сярэдняй Азіі, Каўказа, Прыазоўя, Закарпацця, Алтая, Малдовы і інш. Па меры асваення новых жыццёвых арэалаў у выніку прыстасавання да новых умоў асяроддзя адбываліся змены морфатыпаў архантрапаў (узнікненне расавых адрозненняў). Архантрапы выраблялі каменныя прылады ашэльскага тыпу. Далейшая эвалюцыя архантрапаў прывяла да ўзнікнення палеантрапаў і чалавека разумнага (Homo sapiens).