налі́ць, -лью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; налі́ў, -ліла́, -ліло́; налі́; -лі́ты; зак.
1. што і чаго. Уліць або, уліваючы, напоўніць што-н.
Н. кубак кавы.
2. без дап. Тое, што і наліцца (у 4 знач.; разм.).
Жыта ўжо наліло.
3. перан.; што. Напоўніць якой-н. якасцю, якім-н. пачуццём, адчуваннем.
4. чаго. Разліць па паверхні.
Н. на стол малака.
5. чаго. Вырабіць, падрыхтаваць ліццём нейкую колькасць чаго-н.
Н. свінцовых куль.
|| незак. наліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. налі́ў, -лі́ву, м. (да 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
далуча́цца несов.
1. (да каго, чаго) присоединя́ться (к кому, чему), примыка́ть (к кому, чему);
2. (да чаго) (знакомиться с чём-л., осваивать что-л.) приобща́ться (к чему); (принимать участие) вовлека́ться (во что);
1, 2 см. далучы́цца;
3. страд. присоединя́ться, приобща́ться, присовокупля́ться; причисля́ться; вовлека́ться; см. далуча́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
паце́шыцца сов.
1. (кім, чым, з каго, чаго; без доп.) поте́шиться (над кем, чем и без доп.), позаба́виться (кем, чем и без доп.), наслади́ться (кем, чем и без доп.); пора́доваться (кому, чему);
2. уте́шиться;
3. (з каго, чаго) поиздева́ться (над кем, чем);
4. помилова́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
прычыня́цца I несов.
1. (да чаго) служи́ть причи́ной (чего);
2. (да чаго) ока́зываться прича́стным (к чему);
3. происходи́ть, случа́ться;
1-3 см. прычыні́цца I;
4. страд. причиня́ться; доставля́ться; наноси́ться; см. прычыня́ць I
прычыня́цца II несов., возвр., страд. прикрыва́ться, притворя́ться; см. прычыні́цца II, прычыня́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
нарва́ць¹, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві́; -ва́ны; зак., чаго.
1. Сарваць нейкую колькасць чаго-н.
Н. кветак.
Н. букет.
2. Парваць нейкую колькасць чаго-н.
Н. паперы.
3. Нацерабіць нейкую колькасць (лёну, канопляў і пад.).
Н. ільну.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.) і што. Нагнаць (пра вецер; разм.).
Вецер нарваў снегу.
|| незак. нарыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
жме́ня, -і, мн. -і, жмень, ж.
1. Далонь і пальцы рукі, складзеныя так, каб імі можна было зачэрпнуць або ўтрымаць што-н.
Зачэрпваць жменяй.
2. Колькасць чаго-н., што змяшчаецца ў складзеную так руку.
Ж. мукі.
3. перан., чаго. Зусім невялікая колькасць каго-, чаго-н.
Ж. сена.
◊
Поўнай жменяй — шчодра, не шкадуючы.
|| памянш. жме́нька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.
Засталася ж. байцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зба́віць¹, зба́ўлю, зба́віш, зба́віць; зба́ўлены; зак., што і чаго.
1. Адняць частку чаго-н. з мэтай змяншэння (цаны, колькасці і пад.); некалькі зменшыць, убавіць.
З. дзесяць рублёў з агульнай сумы.
З. крок (пайсці цішэй).
2. Пахудзець.
З. у вазе.
3. Зменшыць сілу чаго-н.
З. тон.
З. газ.
|| незак. збаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. збаўле́нне, -я, н. і зба́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
губля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., каго-што.
1. Пазбаўляцца чаго-н., пакідаючы невядома дзе па няўважлівасці.
Г. пальчаткі.
2. перан. Перастаць мець што-н., валодаць чым-н.
Г. надзею.
Г. слых.
3. Марна траціць што-н.
Дарэмна г. час.
4. Збівацца з чаго-н., не заўважаць чаго-н.
Г. сцежку.
|| зак. згубі́ць, згублю́, згу́біш, згу́біць; згу́блены.
Лепей з разумным з., чым з дурным знайсці (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адмо́віцца, -мо́ўлюся, -мо́вішся, -мо́віцца; зак.
1. Не згадзіцца, не пажадаць зрабіць што-н., не захацець прызнаць, прыняць што-н.
А. ад даручэння.
А. ад дапамогі.
2. Парваць сувязі з роднымі, блізкімі; адрачыся.
А. ад бацькоў.
3. Не прызнаць за сваё, не пацвердзіць чаго-н.; перастаць трымацца чаго-н., адступіцца ад чаго-н.
А. ад сваіх поглядаў.
|| незак. адмаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. адмо́ва, -ы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ама́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. чаго і з інф. Ахвотнік да чаго-н., чалавек, які мае схільнасць да чаго-н., захапляецца чым-н.
А. музыкі.
А. выступаць.
2. Той, хто займаецца чым-н. не як прафесіянал; любіцель.
Садавод-а.
Рыбалоў-а.
|| ж. ама́тарка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак (да 1 знач.).
|| прым. ама́тарскі, -ая, -ае (да 2 знач.).
А. спектакль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)