Вале́нта ’хвароба’ (Бір. Дзярж.): «каб цябе валента кінула», валянтова ’прыпадкі’ (КЭС). З польск.Walenty (?), Параўн. чэш.valentinsky, якое Ф. Барташ тлумачыць так: «Дзіця, народжанае на святога Валянціна, будзе валянцінскае, г. зн. будзе хварэць на прыпадкі» (Барташ, 474).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Даба́вак, дакладней, у дабавак: «І так ні пайшоў, а тут у дабавак ішчэ сын захварэў» (Сцяц.). Відаць, запазычанне з рус.вдоба́вок ’тс’. Параўн. відавочныя русізмы ў зэльвенскіх гаворках (прыклады з слоўніка Сцяц.): пасьці́ ’амаль’ (< почти), панара́віць, дзе́йсцвіе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Капро́н ’штучнае валакно з сінтэтычнай смалы капралактаму’ (ТСБМ), у склад якога ўваходзіць капронавая кіслата, якая была так названа паводле лац. назвы ’казы’ — capra (невялікая колькасць кіслаты маецца ў казіным малацэ) (Шанскі, 2 (К), 58; ЕСУМ, 2, 376).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Лебядні́цы, лебэдшцы ’летнія раі пчол’ (ельск., Анох.). Да лебяда^ 2 (гл.). Названы так таму, што ў другой палавіне лета ў асноўным меданосныя краскі ужо адцвітаюць, і меншая колькасць нектару асацыіруецца з беднасцю харчавання (з «хлебам з лебяды»).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́мрак ’падазрэнне, дрэннае прадчуванне?’: так па душы і пашоў сумрак — пачуяла ворага (Пятк. 2), сумро́к ’змрок’ (пух., З нар. сл.). Гл. сумарак, сумарок; магчыма, формы з сінкопай (пропускам галоснага а перад р) ці пад уплывам змрок, гл.
so kómmen wir nicht wéiter! — так мы далёка не прасу́немся!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
дрэ́йф
(рус. дрэйф, ад гал. drijven = плаваць)
1) адхіленне судна ад курсу пад уздзеяннем ветру або цячэння;
2) рух ільдоў, суднаў, выкліканы ветрам, цячэннем;
легчы ў д. — расставіць парусы судна так, каб яны не ўплывалі на яго рух;
3) павольнае перамяшчэнне мацерыкоў у гарызантальным напрамку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Мілушка — з амялушка ’птушка Bombycilla garrula’ (Дэмб. 1). Пад уплывам народнай этымалогіі лексема наблізілася да мі́лы (гл.), параўн. тлумачэнне Дэмбавецкага (1, 459): птушка названа так паводле прыгажосці пер’яў і мілавіднасці. Укр.омелю́х ’жаўтаносы дрозд, Turdus viscivolus’, гуц.омелюха.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
this1[θɪs]pron. (pl.these)
1. гэ́та;
What is this? Што гэта?
2. гэ́та, гэ́ты;
Look at this picture. Паглядзі на гэтую карціну;
this afternoon сёння днём;
this very moment у гэ́ты мо́мант, якра́з, цяпе́р;
this day last year у гэ́ты ж са́мы дзень у міну́лым го́дзе;
in this day and age у на́шыя дні;
What’s all this noise? Што гэта за шум?
♦
this and that той або́і́ншы;
this way сюды́;
like thisтак вось, такі́м чы́нам;
Do it like this. Рабі гэта так.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
нікчэ́мнік, ‑а, м.
Разм. Нікчэмны чалавек. І так ужо часам насміхаюцца з.. [Сузана], і ўжо неаднойчы пагардліва назвалі нікчэмнікам, здольным хіба аблізваць чужыя талеркі.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)