сако́лка ​1, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

1. Разм. Сакаліха.

2. (звычайна ў звароце). Ласкавая назва жанчыны. Нешта падумаўшы, устала, пазбірала з зямлі ў гліняную міску курыныя галовы і падала іх Трыпіне: — Бяры, саколка... Юшку сабе зварыш... Капыловіч.

сако́лка ​2, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Трыкатажная майка без рукавоў і каўняра. Дзімін ахвотна скінуў кашулю, саколку і, фыркаючы, пачаў умывацца. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сатле́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які, гніючы, ператварыўся ў труху; струхлелы, спарахнелы. Сатлелая кара на бярвенні паабівалася, ногі коўзаліся, ды спрыту ў Ягора хапала на любым бервяне: хоць салам змаж — пройдзе, збоку зірнеш — танцуе на кругляшы, артыст. Карамазаў. Неўзабаве з-пад зямлі выцягнулі самазарадную вінтоўку, кулямётныя стужкі і сатлелую вопратку. «Беларусь».

2. Які, тлеючы, згарэў, ператварыўся ў попел. І вецер шустры сваё жніва Збіраў з сатлелых вугалёў. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сільвіні́т, ‑у, М ‑ніце, м.

1. Асадкавая горная парода, у склад якой уваходзяць сільвін, каменная соль і іншыя дамешкі. Скарбы мора збірала вякамі, Шліфавала яго, як граніт, — Цудадзейны гарачы камень, Соль жыцця, соль зямлі — сільвініт. Хведаровіч. Адшукалі ў глыбіні.. нафту, соль і сільвініты. Дубоўка.

2. Калійнае ўгнаенне, вырабленае з гэтай пароды. Да гэтага часу.. вазілі ў калгасы сільвініт — не зусім чыстую падкормку для пасеваў. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скрыжа́ль, ‑і, ж.

Кніжн.

1. Дошка, пліта з напісаным на ёй тэкстам (пераважна свяшчэнным, культавым).

2. звычайна мн. (скрыжа́лі, ‑ей); перан.; чаго або якія. Пра тое, што захоўвае, куды занесены памятныя падзеі, даты, імёны і пад. Скрыжалі навукі. Скрыжалі гісторыі. □ І славу тую, што ўпісалі мы ў гістарычныя скрыжалі, наш горад панясе ў вякі. Машара. Таемны вы, зямлі скрыжалі! Чаго ў сябе вы не ўпісалі! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стэп, ‑у, м.

Бязлесная роўная прастора ў зоне сухога клімату, пакрытая рознымі травамі. Роўнае і простае шас[э], нібы страла, рассякала бязмежную раўніну стэпу. Шамякін. А стэп стаяў настолькі здзірванелы, Ажно ляме[ш] ламаўся ў зямлі, Але мацней ад сталі люд у стэпе, — І ўсё шырэе паласа раллі. А. Астапенка. Стэп палосамі ляснымі Затрымае сухавеі. Аўрамчык. Прыедуць сябры. На зары У стэпе раздольным, цалінным — Ураз загудуць трактары. Вярцінскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грунт

1. Глеба, ралля (Нас. АУ, Нас., Сен. Касп., Слаўг.).

2. Надзел зямлі; нераздзельная гаспадарка (Сміл. Шат.).

3. Прысядзібны ўчастак, зямля з забудовамі (Стол.).

4. Ніжнія пласты зямлі (Слаўг.).

5. Цвёрдае дно ў рацэ, возеры (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

лоску́т м.

1. абрэ́зак, -зка м.; (только о коже) акра́вак, род. акра́ўка м.; (клочок) шмато́к, -тка́ м.; (кожаный) скура́т, -та́ м.; (часть поверхности земли) ла́пік, -ка м., ла́піна, -ны ж.;

одея́ло из лоскуто́в ко́ўдра з абрэ́зкаў;

лоску́т земли́ ла́пік зямлі́;

2. собир. абрэ́зкі, -зкаў мн.;

прода́жа лоскута́ про́даж абрэ́зкаў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

снаря́д м.

1. воен. снара́д, -да м.;

2. (приспособление) прыла́да, -ды ж.; снара́д, -да м.;

астрономи́ческий снаря́д астранамі́чная прыла́да;

снаря́д для буре́ния земли́ прыла́да для свідрава́ння зямлі́;

упражне́ния на снаря́дах спорт. практыкава́нні на прыла́дах (на снара́дах);

3. (совокупность инструментов) уст. снасць, род. сна́сці ж.;

сапо́жный снаря́д шаве́цкая сна́сць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тяготе́ть несов.

1. (испытывать тяготение) прыця́гвацца;

Луна́ тяготе́ет к Земле́ Ме́сяц прыця́гваецца да Зямлі́;

2. (иметь склонность, влечение) мець ця́гу (схі́льнасць), імкну́цца, цягну́цца;

тяготе́ть к иску́сству мець ця́гу (схі́льнасць) да маста́цтва, імкну́цца (цягну́цца) да маста́цтва;

3. (давить) гнясці́ (каго, што); душы́ць (каго, што); (висеть) вісе́ць (над кім, над чым).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

street [stri:t] n. ву́ліца;

a back street заву́лак;

street lighting ву́лічнае асвятле́нне;

a street map план ву́ліц;

at street level на ўзро́ўні зямлі́

♦

be (out) on the street(s) infml быць бяздо́мным;

the man in the street звыча́йны чалаве́к;

not in the same street (as smb./smth.) infml нe раўня́ (каму́-н./чаму́-н.);

be streets ahead (of smb./smth.) infml апярэ́джваць (каго́-н./што-н.);

(right) up your street infml якра́з для цябе́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)