Verbum

анлайнавы слоўнік

вымага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. што. Дамагацца чаго-н. шантажом, прымусам, сілай.

В. грошы.

2. чаго, са злуч. «каб» і без дап. Патрабаваць.

В. да сябе ўвагі.

В., каб усё было дакладна выканана.

|| наз. вымага́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

адпе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём, -пеяце́, -пяю́ць; -пе́й, -пе́йце; -пе́ты; зак.

1. што і без дап. Скончыць пець; адспяваць.

Адпелі птушкі свае песні.

2. каго. Выканаць абрад адпявання.

А. нябожчыка.

|| незак. адпява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

перабо́льшыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак. што і без дап.

Падаць у большых памерах, чым на самай справе; надаць празмерна важнае значэнне чаму-н.

П. магчымасці.

Яна любіць п.

|| незак. перабо́льшваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перабо́льшанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прапе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём, -пеяце́, -пяю́ць; -пе́ў, -пе́ла; -пе́й; зак.

1. гл. пець.

2. што. Страціць ад спявання (голас; разм.).

П. свой голас.

3. што і без дап. Правесці які-н. час, займаючыся спяваннем.

П. увесь вечар.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

сеа́нс, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Паказ або выкананне чаго-н. у пэўны прамежак часу без перапынку.

С. адначасовай гульні.

Тры сеансы інгаляцыі.

2. Адзін з некалькіх (у розны час дня) паказаў фільма ў кінатэатры.

Вячэрні с.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

спра́ўны, -ая, -ае.

1. Без пашкоджанняў, прыгодны для карыстання.

Спраўная машына.

С. матор.

2. Які знаходзіцца ў добрым стане; добры.

Спраўная гаспадарка.

С. конь.

3. Старанны, добрасумленны.

С. гаспадар.

4. Удалы, кемлівы.

С. хлопец.

|| наз. спра́ўнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

замедле́ние ср.

1. (действие) запаво́льванне, -ння ср., замару́джванне, -ння ср.; прыці́шванне, -ння ср.; (состояние) запаво́ленне, -ння ср., замару́джанне, -ння ср.; прыцішэ́нне, -ння ср.; см. заме́длить¹;

2. (задержка) затры́мка, -кі ж.; (запоздание) запазне́нне, -ння ср., спазне́нне, -ння ср.;

без замедле́ния без затры́мкі; (немедленно) неадкла́дна.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ли́чность

1. асо́ба, -бы ж.;

выдаю́щаяся ли́чность выда́тная асо́ба;

удостове́рить ли́чность пасве́дчыць асо́бу;

тёмная ли́чность цёмная асо́ба;

неприкоснове́нность ли́чности недатыка́льнасць асо́бы;

что э́то за ли́чность? што гэ́та за асо́ба?;

2. / ли́чности мн. (личные намёки, счёты) уст. асабі́стасці, -цей;

прошу́ без ли́чностей! прашу́ без асабі́стасцей!;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

шата́ться

1. (качаться) хіста́цца, калыва́цца;

зуб шата́ется зуб хіста́ецца (калыва́ецца);

2. (покачиваться при ходьбе) хіста́цца;

3. (бродить, слоняться) разг. бадзя́цца, блука́ць;

шата́ться без де́ла бадзя́цца без спра́вы;

4. (о непрочно прикреплённом) хіста́цца, калыва́цца;

5. перен. (колебаться) хіста́цца;

6. страд. хіста́цца, калыва́цца; см. шата́ть¹.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Ні́каць ’хавацца ў кутках, схіляць галаву’ (Нас.), ’шукаючы, заглядваць усюды’ (круп., Нар. сл.; Касп.), ’выглядваць; хадзіць сюды-туды’ (Мат. Гом., Ян.), ’прыглядацца’ (Сл. ПЗБ), ’сланяцца па кутках, хадзіць без мэты’ (Шатал.), ’заглядаць, куды не просяць’ (Янк. 3.), ’сноўдацца без справы’ (Пал.), сюды ж нік ’зірк’ (Янк. 3.), укр. ника́ти ’хадзіць, бадзяцца, сноўдацца, усюды заглядваючы’, рус. ни́кать ’даваць нырца; хадзіць без справы, без мэты’, славен. nikati ’адмаўляць; нахіляцца’. Прасл. *nikati з першапачатковым значэннем ’схіляць галаву да зямлі, нахіляцца’ (Махэк₂, 399), роднаснае літ. nỹkti ’слабець, панікаць’, прус. neikaut ’бадзяцца, сноўдацца’ і інш. Мяркуецца, што трэба адрозніваць разгледжанае *nikati ₁ ад nikati ₂, прадстаўленага ў дзеясловах тыпу ўнікаць, рус. проникать і пад., роднаснага літ. įnikti ’горача ўзяцца за што-небудзь’ (Фасмер, 3, 74; Махэк₂, 399; Бязлай, 2, 223).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)