Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
маскара́д, ‑у, М ‑дзе, ж.
1. Баль, вечар, на які прыходзяць у масках і спецыяльных касцюмах; касцюміраваны баль. Шэметы збіраліся на навагодні студэнцкі маскарад.Лобан.
2. Незвычайны касцюм, убор, які мяняе чый‑н. знешні выгляд. На Пылі было кароценькае футра і доўгая чорная спадніца. На галаве зграбны капялюшык і густая чорная вуаль .. — Не хацела, каб твая гаспадыня бачыла, што да цябе заходзіла яўрэйка, — так растлумачыла .. [Пыля] мне свой маскарад.Асіпенка.//перан. Аб прытворстве, якое скрывае сутнасць каго‑, чаго‑н. Маскарад буржуазных выбараў.
[Фр. mascarade ад іт. mascherata.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
круглі́цца, ‑ліцца; незак.
Разм.
1. Станавіцца больш круглым, прымаць акруглую форму. Чорная яміна рота кругліцца, шырыцца...Лынькоў.
2. Вылучацца круглай формай. То тут, то там былі прыкрытыя снегам пні, кругліліся белымі шапкамі лаўжы.М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ля́мцавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да лямцу, звязаны з яго вытворчасцю. Лямцавы цэх.// Зроблены з лямцу. Лямцавы капялюш. Лямцавая падэшва. □ На.. [Рыме] была зялёная вязаная кофта, чорная караткаватая спадніца, а на нагах лямцавыя тапачкі.Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Но́чка ’назва птушкі’: Чо́рная птушка, лета́е вечером, розбура́е гнёзда (Куч.), ну́чка ’кажан’ (Сіг.), ню́чка ’тс’ (брэсц., Нар. лекс.), сюды ж ну͡очка ’начны матыль’ (Ніва, 1979, 4 лістап.). Да ноч, параўн. славац.nocka ’начны матыль’, балг.нощно пиле ’кажан’ і пад. Параўн. начні́ца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
со́тняв разн. знач. со́тня, -ні ж.;
со́тня киломе́тров со́тня кіламе́траў;
со́тни рук со́тні рук;
каза́чья со́тня каза́цкая со́тня;
◊
чёрная со́тнядорев.чо́рная со́тня.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
няўдзя́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць няўдзячнага. Як жа позна, Як позна — любімыя дзеці — Мы няўдзячнасць сваю Разумець пачынаем...Гілевіч.// Паводзіны няўдзячнага чалавека; няўдзячны ўчынак. Няўдзячнасць з боку сяброў.
•••
Чорная няўдзячнасць — зло замест удзячнасці за зробленыя паслугі, дабро.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапылі́ць, ‑пылю, ‑пыліш, ‑пыліць; зак.
Разм. Праехаць, прайсці, падняўшы клубы пылу. Пакацілася ўжо за лес сонца, даўно прапылілі, прамычалі па вёсцы статкі.Сачанка.У ліпені 1944 года па вуліцах вёскі Іржышча прапыліла чорная бліскучая эмка.«Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкідны́, ‑ая, ‑ое.
Які можа адкідвацца, адкінуцца (у 2 знач.) (пра што‑н., замацаванае адным краем). У зале рассядаліся гледачы: стукалі адкідныя крэслы, шморгалі ногі.Карпюк.Чорная, з адкідным верхам машына ішла па самай сярэдзіне вуліцы.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)