пранасі́цца сов., в разн. знач. проноси́ться;

~сі́ліся бо́ты — проноси́лись сапоги́;

п. з прае́ктам цэ́лы ме́сяц — проноси́ться с прое́ктом це́лый ме́сяц

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

задля́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Абл. Надоўга затрымацца дзе‑н. (загаварыўшыся або па іншых прычынах). — А няхай яго... Задлякаўся ды прасядзеў цэлы адвячорак, — сказаў Баранок, беручы плуг. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падсядзёлак, ‑лка, м.

Частка конскай вупражы: накрытая скурай падушка, якая падкладваецца пад пасак. Цэлы вечар пры лучыне дзед правіў хамут і паўшоры, падшываў новы лямец да падсядзёлка. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

entire [ɪnˈtaɪə] adj. по́ўны, цэ́лы, уве́сь (ужываецца пры падкрэсліванні);

the entire world уве́сь свет;

the entire staff усе́ супрацо́ўнікі;

He has my entire confidence. Ён карыстаецца маім поўным даверам.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

cały

cał|y

1. увесь; цэлы;

~y miesiąc — цэлы месяц;

~y czas — увесь час;

~e miasto — увесь горад;

~mi dniami — цэлымі днямі;

2. цэлы; непашкоджаны;

garnek ~y — цэлы (непабіты) гаршчок;

~y i zdrowy — цэлы і здаровы;

~a naprzód (wstecz) — поўны наперад (назад);

~a nuta муз. цэлая нота;

być kim w ~ym tego słowa znaczeniu — быць кім у сапраўдным значэнні гэтага слова;

bluzka ~a w grochy — блузка (уся) у гарошак;

bawić się na ~ego — гуляць да ўпаду (напоўніцу; па поўнай)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Рэ́пнуць 1 ’лопнуць, трэснуць’ (Ян.). Гл. рэпаны.

Рэ́пнуць 2 ’сказаць недарэчнае’ (Сцяшк. Сл.). Экспрэсіўнае развіццё значэння рэпнуць 1 (гл.). Існуе цэлы шэраг слоў, асноўнае значэнне якіх ’ударыць’ пераходзіць у экспрэсіўнае ’сказаць недарэчнае’. Параўн. ля́пнуць ’рэзка, з шумам стукнуць’ > ’сказаць недарэчнае’, рус. бря́кнуць ’тс’, чэш. plesknouti, plácnouti ’пляснуць, стукнуць’ > ’прагаварыцца, ляпнуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зжа́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; заг. зжалься; зак., над кім.

Пашкадаваць каго‑н., злітавацца над кім‑н. Добрая бабулька зжалілася над Мазіным і прынесла са склепа цэлы гарлач малака. Каваль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гло́мазд, ‑у, М ‑дзе, м.

Абл. Ламачча, смецце. Было падобна да таго, што чалавек цэлы век збіраў адусюль розны гломазд — цаглінкі, каменьчыкі, чарапкі, усё, што траплялася пад руку. Зарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кра́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які дзеліцца без астачы на які‑н. лік. Кратны лік.

2. у знач. наз. кра́тнае, ‑ага, н. Цэлы лік, які дзеліцца на другі без астачы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пранасі́ць, ‑нашу, ‑носіш, ‑носіць; зак.

1. што. Доўга носячы, прадраць (пра абутак, адзенне). Пранасіць сукенку да дзірак.

2. каго-што. Насіць некаторы час. Пранасіць дзіця на руках цэлы дзень.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)