буфана́да

(іт. buffonata = жарт)

1) прыём, які выкарыстоўваецца ў цырку, на эстрадзе, у тэатры — камічнае перабольшванне для павелічэння эфекту;

2) перан. недарэчнае, недасціпнае, грубае штукарства.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэа́тр, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Род мастацтва, у якім жыццё адлюстроўваецца праз драматычнае дзеянне на сцэне.

Музычны т.

Захапляцца тэатрам.

2. Установа, якая мае пэўны склад артыстаў і ставіць спектаклі, а таксама памяшканне, дзе на сцэне паказваюцца драматычныя творы.

Калектыў тэатра.

Працаваць у тэатры.

3. перан. Месца, дзе разгортваюцца, адбываюцца якія-н. значныя падзеі.

Т. ваенных дзеянняў.

4. Сукупнасць драматычных твораў якога-н. пісьменніка або літаратурнай школы.

Т.

Шэкспіра.

Акадэмічны тэатр — ганаровая назва, якая прысвойваецца ўзорным дзяржаўным тэатрам.

|| прым. тэатра́льны, -ая, -ае (у 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

машыні́ст, ‑а, М ‑сце, м.

1. Спецыяліст, рабочы, які працуе на машыне (у 1 знач.) і кіруе ёю. Машыніст вежавага крана. Машыніст малатарні. □ Яшчэ здалёк .. [Андрыян Цітавіч] пазнаў у кабіне экскаватара машыніста Астапава. Марціновіч. // Той, хто кіруе паравозам і вядзе поезд. Ля акна ў паравознай будцы сядзеў машыніст. Карпаў. Счэпшчык ляскае ручкай аўтасчэпкі, машыніст пераводзіць рэверс, і састаў ідзе назад. Васілёнак.

2. У тэатры — той, хто кіруе абсталяваннем сцэны і заменай дэкарацый.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АТРАШКЕ́ВІЧ Валерый Іосіфавіч

(22.4.1939, в. Красная Горка Ушацкага р-на Віцебскай вобласці — 26.1.1990),

бел. літаратуразнавец. Канд. філал. н. (1979). Скончыў Магілёўскі пед. ін-т (1962), дзе і працаваў. Дэбютаваў вершамі ў 1958. У манаграфіі «Ад прататыпа да вобраза» (1984) даследаваў праблемы аўтабіяграфізму ў бел. прозе 1920-х г. (Ц.Гартны, М.Гарэцкі, Я.Колас). Аўтар прац па гісторыі бел. л-ры, тэксталогіі, тэатры.

т. 2, с. 78

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АКСЕСУА́Р

(франц. accessoire),

1) прыналежнасць чаго-н.; пабочныя з’явы, дэталі, якія дапаўняюць гал. элемент кампазіцыі.

2) У тэатры — прадметы бутафорыі або рэквізіту.

3) У выяўленчым мастацтве — прадметы другараднага значэння, дапаможныя дэталі гал. выявы, якія паглыбляюць яе характарыстыку, часам нясуць сэнсавую і эмац. нагрузку, выконваюць функцыю, уласцівую атрыбуту ці сімвалу. У партрэце гэта дэталі інтэр’ера, касцюма, што дапаўняюць задуму аўтара твора.

т. 1, с. 205

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЛЕКСАНДРЭ́СКУ (Alexandrescu) Сікэ Васіле

(15.9.1896 — 1973),

румынскі рэжысёр. Нар. арт. Румыніі (1959). У тэатры з 1913. З 1947 гал. рэжысёр Нац. т-ра ў Бухарэсце, з 1967 дырэктар Драм. т-ра ў Брашове. Садзейнічаў уключэнню ў рэпертуар нац. драматургіі, развіццю рэаліст. традыцый: «Безыменная зорка» М.Себасцьяна, «Рэвізор» М.Гогаля, «Самадуры» К.Гальдоні. Дзярж. прэміі Румыніі 1954 («Згубленае пісьмо» І.Л.Караджале) і 1957 («Асабістая справа» А.П.Штэйна).

т. 1, с. 243

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ігра́ць

1. (на чым-н.) spelen vt;

ігра́ць на рая́лі Klavier [-´vi:r] spelen;

ігра́ць на трубе́ Trompte blsen*, trompten vi;

2. (у тэатры, кіно) spelen vt;

ігра́ць пе́ршую скры́пку (тс. перан.) die erste Gige spelen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

біс

(фр. bis, ад лац. bis = двойчы)

выгук (у тэатры, на канцэрце), якім просяць артыста паўтарыць толькі што выкананы ім нумар праграмы.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

фае́

(фр. foyer = літар. ачаг)

памяшканне ў тэатры, кіно, філармоніі для адпачынку гледачоў перад пачаткам спектакля, фільма, канцэрта або ў час антракту.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

пратагані́ст

(гр. protagonistes)

1) першы з трох акцёраў у старажытнагрэчаскім тэатры, выканаўца галоўных роляў (параўн. дэўтэраганіст, трытаганіст);

2) галоўная дзеючая асоба ў мастацкім творы, пераважна ў драме.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)