адвербіяліза́цыя

(ад лац. adverbium = прыслоўе)

лінгв. пераход слоў іншых часцін мовы (пераважна назоўнікаў і прыметнікаў) у прыслоўі (напр. вечар — вечарам).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дыяба́з

(фр. diabase, ад гр. diabasis = пераход, пераправа)

горная парода даўняга вулканічнага паходжання, падобная на базальт; выкарыстоўваецца як будаўнічы матэрыял.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

◎ Ко́ўтун 1 ’каўтун’ (Мат. Гом.). Гл. каўтун.

◎ Ко́ўтун 2 ’губа’ (Мат. Гом.). Да коўтун© (гл.). Семантычны пераход ’патаўшчэнне^’губа’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

pass​1 [pɑ:s] n.

1. зда́ча экза́мену

2. про́пуск; па́шпарт;

a boarding pass паса́дачны тало́н (на самалёт)

3. sport перада́ча, пас

4. прахо́д, ву́зкая ву́ліца

5. цясні́на;

a mountain pass го́рны перава́л/перахо́д

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

◎ Кві́га ’кукіш’ (Сл. паўн.-зах.). З польск. figa ’кукіш’ (там жа, 454): © > хв > кв (апошні пераход — характэрны ўплыў літоўскай фанетыкі).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лозік ’верхалаз’, ’ласун’ (Бяльк.). Да ла́зік, ла́зіць (гл.). Пераход а > о, як у тайна — утойваць, сядзе — пасодзім (Карскі, 1, 98–99).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Магда́н ’дзягцярны завод’ (Касп.). Да майда́н (гл.). Пераход (замена) й > г назіраецца і ў гаворках укр. мовы: маґеран = майран (расліна маяран).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Мызг ’мозг’ (Дразд.), Мыэок ’тс’ (кам., КЭС). Да мозг (гл.). Пераход о (у закрытых складах) > ы — характэрная з’ява некаторых палескіх гаворак.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Прэ́міна ’частка ракі, якая зімой не замярзае’ (віл., ЛА, 2). Гл. прамінаў прамы. Пераход а > э пад націскам, параўн. барсаць: бэрсаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

О́йдзе о́ ’тут’ (Бір.) да о́дзе ’тс’ (Сцяшк. МГ) < *от‑дзе ’вось дзе’. Нерэгулярны пераход тыпу айчына < ст.-бел. отчина. Гл. от.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)