Раскабы́рдзіць ’увесці ў злосць’ (Юрч.), сюды ж раскабырдзіцца, раскабырджаны. Параўн. скапу́рыцца, скапы́рдзіцца ’памерці’ (Сцяшк. Сл.), рус.дыял.закопу́рдиться ’тс’, якія Гарачава звязвае з рус.копурять ’капаць, калупаць’, серб. і харв.kopòrati, kopirati, kopàrati ’рухацца, капашыцца, калупацца, рыцца’ < прасл.*kop‑ з r‑пашырэннем (Гарачава, Этимология–1985, 63), пры гэтым, аднак, застаюцца семантычныя цяжкасці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ке́ўкнуць1 ’піснуць (пра ката)’ (Нар. лекс.). Гл. кеўкаць.
Ке́ўкнуць2 ’здохнуць, памерці’ (Жыв. сл., Нар. словатв.). Укр.кикнути ’тс’. Паняцце «пагібелі» звязваецца з паняццем «гнутага». Параўн. гінуць і гнуць. Гэта дае падставу выводзіць бел. і ўкр. дзеясловы ад прасл.kyka, літ.kùkis ’гак’ і інш. (ЕСУМ, 2, 431). Параўн. таксама звонкі варыянт гегнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Hérzschlag
m -(e)s, -schläge
1) біццё слю́ца
2) паралі́ч слю́ца
an éinem ~ stérben* — паме́рці ад параліча́ [разры́ву] слю́ца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
нож, нажа, м.
1. Прылада для рэзання, якая складаецца з ляза і ручкі. Зрабіўшы нажом метку на яліне, дзед важна стаў у баявую позу і падняў пісталет угору.Лынькоў.Шаройка бегаў сам на кухню, прыносіў відэльцы, нажы.Шамякін.
2. Рэжучая частка розных машын, інструментаў. Два калгаснікі завіхаліся каля сячкарні. Адзін падаваў салому ў жолаб пад зубы і нажы, а другі круціў кола спецыяльна прыстасаванаю ручкаю.Колас.
•••
Фінскі нож — кароткі з тоўстай рэжучай часткай нож, які носяць у ножнах.
Без нажа зарэзацьгл. зарэзаць.
Легчы пад ножгл. легчы.
На нажахзкім — у варожых адносінах.
Нож у спінукаму — аб подлым, здрадніцкім ўчынку.
Памерці пад нажомгл.памерці.
Прыстаць з нажом да горлагл. прыстаць.
Тачыць ножгл. тачыць.
Як нажом адрэзацьгл. адрэзаць.
(Як) нож у сэрца — наносіць крыўду, боль, пакуты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зайсці́сяразм.
1. (памерці) stérben*vi (s);
зайсці́ся ад го́ладу vor Húnger [húngers] stérben*;
2. (адчаго-н., зчаго-н.):
зайсці́ся ад сме́ху [з ро́гату] in Láchen [Gelächter] áusbrechen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
паўміра́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
Памерці — пра ўсіх, многіх. І яшчэ, што можна адзначыць з мінулага дзеда Талаша, дык гэта тое, што ў яго бацькі было дванаццаць дзяцей. Васьмёра з іх паўміралі малымі.Колас.Так з таго часу я і не бачыў бацькоў. Потым чуў ад людзей з таго боку, што яны доўга і не жылі: паўміралі маладымі...Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спруцяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм.
1. Стаць халодным і цвёрдым; скарчанець, застыць (пра труп).
2.Памерці, акалець. Стары з-за крушні злажыўся з пістаноўкі, зараджанай куляй,.. і смальнуў. То немец і спруцянеў.Гурскі.
•••
Каб ты (ён, яна і пад.) спруцянеў — ужываецца як праклён. Голас у Саўкі быў сярдзіты, хрыплы ад кашлю: — Каб ты спруцянеў, каб ты, падла лапавухая.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Wúnde
f -, -n ра́на, пашко́джанне
an séinen ~n stérben* — паме́рці ад ра́наў
in der ~ herúmbohren [herúmwühlen] — верадзі́ць ра́ну (тс. перан.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
go off
а) пайсьці́; вы́ехаць, ад’е́хаць
б) вы́страліць, стрэ́ліць (пра пістале́т)
в) зыйсьці́, пераста́ць
г) паме́рці
д) адбы́цца
The picnic went off as planned — Пі́кнік адбы́ўся, як плянава́лася
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)