Начы́нне ’інструменты, прылады’ (Яруш.), ’драўляны посуд; набор рамесніцкіх прылад, інструментаў’ (Нас.), начы́нье ’набор прылад’: начынье кросна ткаць (ТС), начы́ння, начы́не, начы́нё, начы́нё ’ўвесь посуд у хаце; інструмент’ (Сл. ПЗБ), начы́нё ’сталярны інструмент’ (навагр., Нар. словатв.), начэнё ’рамесніцкія прылады’ (Кліх), начэ́ня ’сталярны інструмент’ (нясвіж., З нар. сл.), ’начынне, рэчы’ (лід., Сл. ПЗБ), ст.-бел. начине ’сукупнасць прадметаў, прыналежнасць якога-небудзь ужытку; посуд рознага прызначэння; рамесніцкі інструмент’ (Дасл. (Гродна), 121), укр. начи́ння ’посуд; інструмент, прылады; частка кроснаў’, польск. naczynie ’ёмістасці, посуд; прылады, інструменты’, чэш. náčiní ’рамесніцкія прылады; кухонны посуд’. Паводле Булыкі (Лекс. запазыч., 94), ст.-бел. начинье (начынье) ’прылада, інструмент’ (з пач. XVI ст.) запазычана са ст.-польск. naczynie ’тс’; улічваючы геаграфію, хутчэй можна гаварыць пра арэальную інавацыю, цэнтр якой знаходзіўся, відаць, на чэшскай моўнай тэрыторыі (параўн. ст.-чэш. náčiní ’інструмент; посуд’). Да чын ’спосаб’, параўн. такім чынам ’так, такім спосабам’, паралельнае да надоба, надобʼе ’хатнія рэчы, прылады’ (славен. dob ’спосаб, рад’), параўн. балг. на́чин ’спосаб’ і інш., першапачаткова ’рэчы, што прызначаюцца для пэўнага спосабу працы; адпаведным чынам выкарыстоўваюцца’, гл. Махэк₂, 387; Брукнер, 82. Маг. начы́ньня ’вантробы’ (Бяльк.), фармальна тоеснае разгледжаным словам, мае іншае паходжанне: ад начыня́ць, чыні́ць ’фаршыраваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эклесіяло́гія
(ад гр. ekklesia = царква + -логія)
раздзел багаслоўя, у якім змяшчаецца набор аргументаў аб святасці, саборнасці, непагрэшнасці і апостальскай вернасці царквы і яе рашаючай ролі ў выратаванні вернікаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ако́рд, ‑а, М ‑дзе, м.
Гарманічнае спалучэнне некалькіх музычных гукаў. [Зынга] ціхенька бярэ на гармоні некалькі нясмелых акордаў. Чорны. Калі б тая радасць і тое шчасце.. маглі б спяваць і звінець сваімі акордамі, то наша вуха чула б найцікавейшую на свеце музыку. Колас. // Гул; гукі. Акорд машын. Акорды лета.
•••
Акорд струн — набор струн для смычковага або шчыпковага інструмента.
Заключны (апошні, развітальны) акорд — дзеянне, з’ява, падзея і пад., якімі што‑н. завяршаецца, заканчваецца.
[Іт. accordo.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
або́рка 1, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Невялікая вяроўка; шпагаціна. Перавязаць што-небудзь аборкай. □ Пяньку яна [Аўгінка] хацела здаць нарыхтоўшчыкам, але перадумала — у сваёй гаспадарцы таксама аборкі патрэбны. Чыгрынаў.
або́рка 2, ‑і, ДМ ‑рцы; Р м. ‑рак; ж.
1. Спец. Друкарскі набор укарочанымі радкамі вакол якога‑н. малюнка, табліцы і пад. Тэкст у аборку.
2. Нашытая палоска матэрыі. // часцей мн. (або́ркі, ‑рак). Тое, што і брыжы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перацягну́ць сов.
1. в разн. знач. перетяну́ть;
п. шы́ны ко́лаў — перетяну́ть ши́ны колёс;
п. струну́ — перетяну́ть струну́;
адна́ ша́ля ва́гі ~ну́ла — одна́ ча́ша весо́в перетяну́ла;
дужэ́йшы заўсёды ~ця́гне — сильне́йший всегда́ перетя́нет;
п. набо́р на другу́ю старо́нку — перетяну́ть набо́р на другу́ю страни́цу;
2. (передвинуть) перетяну́ть, перетащи́ть;
3. (перевязать поперёк) перетяну́ть, перехвати́ть;
4. прост. (нанести удар) огре́ть, перетяну́ть;
5. перен., разг. перетяну́ть, перемани́ть;
п. на свой бок — перетяну́ть на свою́ сто́рону
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
гардэро́б
(фр. garderobe)
1) памяшканне ў грамадскім будынку для захоўвання верхняга адзення наведвальнікаў;
2) шафа для адзення;
3) увесь набор адзення аднаго чалавека (напр. г. артысткі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
аптэ́ка
(польск. apteka < лац. ароtheca, ад гр. apotheke = склад)
1) установа, дзе па рэцэптах урачоў робяцца і адпускаюцца лякарствы;
2) набор лякарстваў, неабходны для першай дапамогі або хатняга лячэння; аптэчка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
garnitur, ~u
м.
1. касцюм (мужчынскі);
2. гарнітур, камплект, набор;
garnitur do kawy — сервіз для кавы;
drugi garnitur — другарадныя асобы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
levy
[ˈlevi]
1.
v.t.
1) наклада́ць, зьбіра́ць (пада́ткі)
2) набіра́ць, мабілізава́ць у во́йска
3) забра́ць (за даўгі́)
2.
n.
1) збор -у m. (гро́шай, пада́ткаў)
2) набо́р у во́йска
•
- levy war on
- levy war against
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
абракада́бра
(п.-лац. abracadabra, ад гр. abrakos = абазначэнне бажаства + ст.-яўр. dabar = слова)
1) магічная формула, таямнічае слова, якому прыпісваецца цудадзейная сіла;
2) перан. бяссэнсавы, незразумелы набор слоў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)