пра́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.

Тое, што і спражка. На пражках паясоў паблісквалі пад сонцам выбітыя літары. Лынькоў. Падышоўшы бліжэй, .. [Алёшка] ўбачыў звычайную папружку з заржавелаю пражкай. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

U, u

[ju:]

n., pl. U’s or Us

1) два́ццаць пе́ршая лі́тара анге́льскага альфабэ́ту

2) не́шта, што ма́е фо́рму лі́тары U

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ВЯЗЬ,

старажытнае дэкар. пісьмо, пры якім літары звязаны ў непарыўны дэкар. арнамент. Пісцы карысталіся 2 прыёмамі: скарачэннем літар і іх упрыгожваннем. Віды скарачэнняў: скарачэнне частак літар Л, А, К, М і інш., каб палегчыць іх збліжэнне; падпарадкаванне адной літары другой, калі памер адной памяншаўся і яна ставілася пад мачту большай літары ці пісалася ўнутры яе, не перасякаючы яе частак (КО = ; памяншэнне памеру абедзвюх літар і напісанне іх адна пад адной (МР = ); зліццё падобных частак суседніх літар (ПР = ). Упрыгожванне служыла для запаўнення пустот, уласцівых многім слав. літарам. У рукапісных кнігах вязь звычайна пісалі каляровай фарбай (найчасцей кінавар’ю).

Першапачаткова вязь выкарыстоўвалася ў загалоўках і надпісаннях. На Русі з’явілася ў 14 ст. Перайшла ад паўд. славян і ўжывалася ў двух стылях: т.зв. геаметрычным (строга захоўваў геам. элементы літар) і прыродным (літары ўпрыгожвалі арнаментальнымі расліннымі і жывёльнымі матывамі). Быў і змешаны стыль. У 15—16 ст. на Беларусі і Украіне развіваўся прыродны стыль, у Маскоўскай Русі пераважаў геаметрычны. На Беларусі вязь выкарыстоўвалі пераважна ў рукапісных кнігах рэліг. жанраў («Псалтыр» 16 ст., «Пралог» 17 ст., «Зборнік павучанняў» сярэдзіны 17 ст.), зрэдку і ў дзелавой ці свецкай пісьменнасці (Статут ВКЛ 1566, бел. пераклад «Хронікі польскай, літоўскай, жамойцкай і ўсяе Русі» М.Стрыйкоўскага). Друкаваная вязь вядома ў выданнях Ф.Скарыны, С.Буднага, у старадруках 16—17 ст. (Статут ВКЛ 1588, выд. ў Вільні, «Гісторыя пра Варлаама і Іасафа», 1637, і «Дыдаскалія», 1653, выд. ў Куцейне.

М.А.Паўленка, А.М.Булыка.

т. 4, с. 341

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

маю́скулы

(лац. maiusculus = некалькі больш)

вялікія (прапісныя) літары старажытных лацінскай і грэчаскай пісьменнасцей (проціл. мінускулы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бэ́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Тое, што і бляяць (пра авечак). // Чытаць па літарах, па складах, няўмела. Стары і сам трохі пісьменны: калі літары вялікія, дык ён, слібізуючы, бэкае трохі. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

алі́мп, ‑а, м.

1. (З вялікай літары). Гара ў паўночнай Фесаліі, на якой, паводле вераванняў старажытных грэкаў, жылі багі; зборышча багоў.

2. Жарт. і іран. Пра абраннікаў якога‑н. грамадства. Літаратурны алімп.

[Грэч. Olympus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ікс, ‑а, м.

1. Назва трэцяй ад канца літары (x) лацінскага алфавіта.

2. Невядомая велічыня, якая абазначаецца гэтай літарай (побач з літарамі y, z). // Умоўнае абазначэнне невядомай або знарок не названай асобы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мікро́н, ‑а, м.

Мільённая частка метра. Лязо непрыкметна, мікрон за мікронам, здымала з паперы напісаныя тушшу літары. Новікаў. Нітка таўшчынёй з мікрон настолькі малая, што яе немагчыма разгледзець у аптычным мікраскопе. «Звязда».

[Ад грэч. mikrós — маленькі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чытэ́льны, ‑ая, ‑ае.

Які лёгка чытаецца; які можна прачытаць. Нумарны ліхтарык яшчэ не гарэў, але нумар быў зусім чытэльны. Чорны. Выходзяць літары ў .. [Петрыка] яшчэ не зусім зграбныя, але ўжо досыць чытэльныя. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

duży

duż|y

вялікі;

~e litery — вялікія літары;

pisać ~ą literą (od ~ej litery) — пісаць з вялікай літары;

~e pieniądze — вялікія грошы;

~a gorączka — высокая тэмпература;

~y zakład — буйное прадпрыемства

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)