абсе́яць, ‑сею, ‑сееш, ‑сее; зак., што.

1. Правесці сяўбу; засеяць. Абсеяць поле. □ Абсеем пасевам жывучым загоны І сцежкі намецім да сонца і зораў. Купала.

2. Пакрыць чым‑н. у мностве; абсыпаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крыжавы́, ‑ая, ‑ое.

1. Скрыжаваны, перакрыжаваны. Крыжавая дарога. □ На крыжавых пуцінах з ёй сустрэўся — Куды ісці, не ведала яна. Купала.

2. Які мае адносіны да крыжа (у 5 знач.). Крыжавая косць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зна́йда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Сабака, які прывучаны адшукваць дзічыну або чалавека па следзе.

2. перан. Разм. Сышчык, шпіён. Машэка рады знайдзе гэтай І не марнуе дарма час. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жале́йка, ‑і, ДМ ‑лейцы; Р мн. ‑леек; ж.

Беларускі і рускі народны музычны інструмент у выглядзе дудкі з раструбам. Каля скацінкі падпасвіч з жалейкаю Ходзіць навокал ды йграе сабе. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адваражы́ць, ‑ражу, ‑рожыш, ‑рожыць; зак., што.

Паводле ўяўленняў забабонных людзей — варажбой зняць чары з каго‑н. / у перан. ужыв. Яны [ударныя брыгады] хутка прыдуць, Вогнішчы разложаць, Да канца балота З багны адварожаць. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адсвяці́цца, ‑свеціцца.

Зак. да адсвечвацца. Запеўшы пахвалай нязведанай далі, К вядомай павернецца [думка] долі людской; Адсвеціцца ў слёзах, як свечка ў крышталі, Ды ў свет зноў за сонцам, за новай зарой! Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцю́жны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Халодны, марозны. Тыя ж на поўначы — З вёснаў да вёснаў — У сцюжнай Карэліі Высяцца сосны. Купала. А снежань туманны, Халодны І сцюжны. Жалобнага маршу Гучыць вадаспад. Хведаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падліза́цца, ‑ліжуся, ‑ліжашся, ‑ліжацца; зак.

Разм. Падлашчыцца да каго‑н. з карыслівай мэтай. [Сцяпан:] Ну, так тупай каля яе, толькі смела; яна [Паўлінка] дзеўка падатлівая. [Адольф:] Хэ-хэ-хэ! Я да ўсякай патраплю падлізацца. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наўмы́сны, ‑ая, ‑ае.

Які робіцца з намерам, свядома. [Усця:] — А як там Антось на заводзе?.. — Вучыцца, — з наўмыснай абыякавасцю кіўнуў Васіль. Кулакоўскі. Янка Купала пазбегнуў у сваім перакладзе [«Слова аб палку Ігаравым»] наўмыснай стылізацыі пад старажытнасць. Палітыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прымно́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што і чаго.

Яшчэ больш павялічыць колькасць чаго‑н.; памножыць. Прымножыць грамадскае багацце. □ Зложым з табой казкі, Песні з табой зложым, Радасці і шчасця Краіне прымножым. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)