узбуджэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. узбуджаць — узбудзіць (у 2–4 знач.).
2. Стан актыўнай, напружанай нервовай дзейнасці; хваляванне. Першае нервовае ўзбуджэнне прайшло, але мае сябры паводзяць сябе трывожна. С. Александровіч. Турсевіч прыйшоў у рух і ўзбуджэнне, трос сябра за плечы,.. смяяўся. Колас. — Ага, папаўся! — пераможна махаючы рукамі ад узбуджэння, крычаў пажылы чалавек. Карпюк.
3. Спец. Рэакцыя клеткі, яе частак, тканкі, органа ў адказ на раздражненне з вонкавага ці ўнутранага асяроддзя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкарлу́піна, ‑ы, ж.
1. Цвёрдая прыродная абалонка чаго‑н. (яйца, арэха і пад.). Шкарлупіны вавёрка спачатку абнюхвала чорненькай пыскай, а потым грэбліва выкідала з клеткі: навошта яны ёй? Даніленка. / у вобразным ужыв. Сонца — вялікае, жоўтае куранятка — Наклюнула свінцовую шкарлупіну неба. Кляўко.
2. перан. Тое, што абмяжоўвае, замыкае ў якой‑н. вузкай сферы, адасабляе ад асяроддзя, перашкаджае дзейнічаць, развівацца. Пасіўнасць, замкнёнасць .. у сваёй шкарлупіне.. — усё гэта недахопы, ад якіх не ўсе мы пазбаўлены. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
анафа́за
(ад ана- + фаза)
трэцяя фаза клетачнага дзялення, якая ідзе ўслед за метафазай і характарызуецца разыходжаннем храмасом да полюсаў клеткі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
аргано́іды
(ад орган + -oià)
састаўныя часткі цытаплазмы жывёльнай або расліннай клеткі (напр. мітахондрыі, пластыды), якія выконваюць пэўныя функцыі ў яе жыццядзейнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гапло́нт
(ад гр. haploos = адзіночны, просты + on = істота)
арганізм, у якога ўсе клеткі змяшчаюць гаплоідны набор храмасом, а дыплоідная толькі зігота.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дэндры́ты
(гр. dendrites = які адносіцца да дрэва)
1) незакончаныя ў развіцці крышталі дрэвападобнай формы;
2) чуллівыя, звычайна разгалінаваныя адросткі нервовай клеткі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
карпаго́н
(ад гр. karpos = плод + -гон)
жаночы палавы орган чырвоных водарасцяў у выглядзе колбападобнай клеткі, у расшыранай частцы якой развіваецца яйцаклетка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
амярцве́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які страціў адчувальнасць, зрабіўся мёртвым (пра клеткі, тканкі і пад.).
2. перан. Які страціў рухомасць пад уплывам чаго‑н. Не варушачыся, як амярцвелы, у шынялі і кепцы, ..[незнаёмы] насцярожана, і як бы палахліва глядзеў на Післяка. Сіўцоў. // Які заціх, перастаў быць ажыўленым. Амярцвелы горад. // Які пазбавіўся маральных сіл, адчувае спустошанасць; які перастаў актыўна рэагаваць на падзеі. Нават гром кананады Не развее тугі З амярцвелага сэрца. Глебка.
3. перан. Які страціў жыццёвасць, значэнне; аджыў. Амярцвелыя традыцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амбацэ́птар
(ад лац. ambo = абодва + ceptor = які бярэ)
асобае ўтварэнне клеткі, якое, паводле тэорыі нямецкага вучонага П. Эрліха, удзельнічае ў рэакцыі імунітэту.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гено́м
(ням. Genom, ад гр. genos = род, паходжанне)
сукупнасць генаў у адзінарным (гаплоідным) наборы храмасом дадзенай жывёльнай або расліннай клеткі (параўн. плазмон).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)