а́мба,
Разм. Ужываецца ў значэнні «усё», «канец», «смерць». [Зёлкін:] Пеця... ты яшчэ нічога не чуў пра нашага Чарнавуса? Амба... Крапіва. [Скакун:] Жыве чалавек і раптам не стала чалавека, амба, каюк. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лучко́вы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Падобны да лука па сваёй будове, выгляду (пра інструменты). Адам рэзаў у хлеўчуку дровы. Прывітаўшыся, Мікола падхапіў канец лучковай пілы і моўчкі пачаў дапамагаць. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́сенька, ‑і, ДМ ‑ньцы; Р мн. ‑нек; ж.
Памянш.-ласк. да песня; кароткая дзіцячая песня.
•••
Песенька (песня) чыя спета — канец чыйго‑н. жыцця, шчасця, поспехаў, славы і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уве́чары, прысл.
Тое, што і увечар. Увечары на вуліцы стала пуста, гола: з канца ў канец не сустрэць чалавека. Скрыган. Увечары разведчыкі пераправілі цераз Нёман даволі цікавага дзецюка. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ко́нча ’тс’ (ТСБМ, Нас., ТС, Бяльк., Сцяшк., Жыв. сл., Жд. 2). Гл. канец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
экстрэ́мум
(лац. extremum = край, канец)
мат. найбольшае і найменшае значэнні якой-н. функцыі; ужываецца для аб’яднання паняццяў максімуму і мінімуму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
адве́с, ‑а, м.
Груз, падвешаны на шнуры або нітцы для вызначэння вертыкальнага напрамку; грунтвага. Шнур быў без адвеса, і чалавек, яўна хочучы паскорыць работы, зашчаміў яго канец у калоду. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапало́х, ‑у, м.
Агульны нечаканы спалох; збянтэжанасць; паніка. У зале падняўся такі перапалох, як быццам наступіў канец свету. Скрыпка. Залп у цэнтры абоза падняў яшчэ большы перапалох і хаос. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скарысто́ўвацца, ‑аецца; незак.
1. Знаходзіць прымяненне дзе‑н., у чым‑н. Дальні канец балота, які называўся Рогам, быў асушаны не поўнасцю і скарыстоўваўся пад сенажаці. Шамякін.
2. Зал. да скарыстоўваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тыц, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. тыцкаць — тыцнуць і тыцкацца. Я адрэзаў скібку хлеба, укусіў і, замест лыжкі, тыц канец гэтага самага нажа ў страву. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)