дарагі, каштоўны, неацэнны, бясцэнны □ у цане, на вагу золата
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
злі́такм Bárren m -s, -, Stánge f -, -n; Block m -(e)s, Blöcke, Gússblock m (зметалу);
зо́лата ў злі́тах Gold in Bárren
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прамы́ўкажтэх Wäsche f -; Wáschen n -s, Spülen n -s, Dúrchspülung f -, Spülung f;
прамы́ўка руды́Érzwäsche f;
прамы́ўка зо́лата Góldwäsche f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
біметалі́зм
(ад бі- + металы)
грашовая сістэма, пры якой у якасці плацежнага сродку выкарыстоўваюцца адначасова два металы — золата і серабро.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
капелі́раваць
(фр. coupeller, ням. kapellieren)
аддзяляць золата і серабро ад прымесі іншых металаў шляхам прагравання са свінцом у капелі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
монаметалі́зм
(ад мона- + метал)
грашовая сістэма, пры якой у аснову грашовага абарачэння пакладзены адзін валютны метал (золата або срэбра).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Зялёны. Рус.зеленый, укр.зеле́ний, польск.zielony, серб.-луж.zeleny, чэш., славац.zelený, славен.zelèn, серб.-харв.зѐлен, балг.зелѐн, макед.зелен. Ст.-слав., ст.-рус., ст.-бел.зеленъ. Прасл.zelenъ адлюстроўвае суфіксальнае (з прыметнікавым суфіксам ‑en‑) развіццё кораня *zel, прадстаўленага ў зелле, зелкі. І.‑е. корань мае від *gʼhel‑; у іншых і.-е. мовах розныя галосныя элементы (*gʼhlē, як грэч.χλωρός ’жоўта-зялёны’; параўн. χολέρα ’халера’). Форма з ‑e‑ ў балт. словах са знач. ’зелянець’: літ.žélti, лат.zel̂t. Параўн. літ.žãlias, лат.zalʼš, ст.-прус.saligan ’зялёны’, авест.zaranya ’золата’, zairi ’жоўты’, ст.-в.-ням.gluoen ’гарэць’, ням.glühen ’блішчэць’. Таго ж кораня зала́, золата. Фасмер, 2, 92; Шанскі, 2, З, 84; БЕР, 1, 632; Скок, 3, 648; Голуб-Копечны, 435; Саднік-Айцэтмюлер, 336; Махэк₂, 714; Траўтман, 364–365; Покарны, 1, 429–430; Сураўцава, ЭИРЯ, 8, 151–152. Параўн. жоўты, жоўкнуць, дзе варыянты гэтага кораня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дра́га, ‑і, ДМ дразе, ж.
1. Плывучая землечарпальная машына, прызначаная для распрацоўкі россыпных залежаў карысных выкапняў (золата, плаціны, волава і інш.), а таксама для паглыблення дна рэк, азёр і пад.
2. Прылада для здабывання жывёл і раслін, якія жывуць на дне вадаёмаў.
[Фр. drague.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уздзе́янне, ‑я, н.
Дзеянне, накіраванае на каго‑, што‑н.; уплыў. Пад уздзеяннем адпаведнай тэмпературы і іншых штучна створаных умоў з «чорнага золата» выдзяляюцца светлыя прадукты — бензін і іншыя.Хадкевіч.Гаварыў .. [інструктар райкома] горача, быццам баяўся, што спакойна сказаныя словы не будуць мець уздзеяння.Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
феты́ш, ‑а, м.
1. Па ўяўленню першабытных народаў — прадмет, нібыта надзелены звышнатуральнай магічнай сілай, дзякуючы чаму служыў аб’ектам рэлігійнага культу.
2.перан. Тое, што карыстаецца бясспрэчным прызнаннем, чаму слепа вераць і пакланяюцца. Эпоха сацыялізма разбурыла фетыш, створаны вакол золата эксплуататарскімі класамі.Кучар.
[Фр. fétiche.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)