поры́в​I м.

1. (ветра) пары́ў, -ры́ву м.; (лёгкий) паве́ў, -ве́ву м.;

2. перен. пары́ў, -ры́ву м.; парыва́нне, -ння ср.; (стремление) імкне́нне, -ння ср.; (воодушевление) натхне́нне, -ння ср.;

поры́в ра́дости пары́ў ра́дасці;

благи́е поры́вы до́брыя пары́вы (імкне́нні, наме́ры).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аддзялі́ць сов.

1. в разн. знач. отдели́ть;

а. зе́рне ад мякі́ны — отдели́ть зерно́ от мяки́ны;

а. до́брыя я́блыкі — отдели́ть хоро́шие я́блоки;

а. сыно́ў — отдели́ть сынове́й;

2. отдели́ть, отсоедини́ть, отчлени́ть;

а. звяно́ ад ланцуга́ — отдели́ть (отсоедини́ть, отчлени́ть) звено́ от цепи́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АНГЛЕ́РСКАЯ ПАРО́ДА, ангельнская парода буйной рагатай жывёлы,

парода малочнага кірунку. Выведзена ў 16 ст. ў Германіі на п-ве Ангельн на аснове мясцовай бура-чырвонай жывёлы. Гадуюць у многіх краінах Еўропы. Выкарыстоўваюць у скрыжаваннях пры вывядзенні і ўдасканаленні чырвоных парод жывёлы. За апошнія 10—15 гадоў дзякуючы селекцыі англерская парода набыла і добрыя мясныя якасці.

Жывёла з моцнай канстытуцыяй, лёгкім касцяком, добра развітым вымем. Масць чырвоная рознага адцення (ад светлага да цёмнага). Жывая маса дарослых кароў 500—580, быкоў 850—1000 кг. Парода познаспелая, інтэнсіўнасць росту невысокая. Надой кароў за лактацыю 4460—4900 кг пры сярэдняй тлустасці малака 4,6—5%, рэкордны надой — больш за 10 тыс. кг. Забойны выхад у кароў 49% і больш, у быкоў на адкорме — 58%.

М.Ц.Міхедаў.

Карова англерскай пароды.

т. 1, с. 347

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГІПЕРГУ́К,

пругкія хвалі з частатой 10​9—10​13 Гц. Па фізічнай прыродзе не адрозніваецца ад ультрагуку (2·10​4—10​9 Гц). Існуе гіпергук прыродны (цеплавыя ваганні крышталічнай рашоткі) і штучны (генерыруецца пры дапамозе спец. выпрамяняльнікаў; гл. П’езаэлектрычнасць, Магнітастрыкцыя).

Пругкія хвалі распаўсюджваюцца ў асяроддзі, калі іх даўжыні большыя за даўжыню свабоднага прабегу малекул у газах ці міжатамных адлегласцей у вадкіх і цвёрдых целах. Таму ў газах, у т. л. ў паветры, пры нармальных умовах гіпергук не распаўсюджваецца, у вадкасцях хутка затухае; параўнальна добрыя праваднікі гіпергуку — монакрышталі пры нізкіх т-рах. Гіпергук выкарыстоўваюць для даследавання стану рэчыва, асабліва ў фізіцы цвёрдага цела, для стварэння акустычных ліній затрымкі ў ЗВЧ дыяпазоне і інш. прылад акустаэлектронікі і акустаоптыкі.

т. 5, с. 256

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ратава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго-што.

Пазбаўляць ад якой‑н. небяспекі, пагрозы, гібелі; берагчы. Ратаваць жыццё. □ [Жанчына] працягнула дзіця. — Людзі добрыя! Дарагія мае!.. Ратуйце дзіця!.. Вазьміце сына майго. Яны гоняцца за намі... Шамякін. [Зіна:] — Я прашу падняць шклянкі за таго, з кім мы білі акупантаў... Хто нас ратаваў харчамі ў блакаду. Грамовіч. // Хаваць, засцерагаць ад чаго‑н. непрыемнага, непажаданага. Ратаваць сена ад дажджу. □ Ад гарачыні не ратуе нават лес — ён стаіць узбоч дарогі, бы нежывы, цёмны, змораны, вялы. Сачанка.

•••

Няхай бог ратуе гл. бог.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

salve

[sæv]

1.

n.

1) гаю́чая мазь

2) тое, што суцяша́е, палягча́е; бальза́м -у m.

The kind words were a salve to his hurt feelings — До́брыя сло́вы былі́ бальза́мам для яго́ных зра́неных пачу́цьцяў

2.

v.t.

1) ма́заць ма́зьзю

2) суцяша́ць, палягча́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ствары́цца сов.

1. созда́ться, сложи́ться;

~ры́ліся до́брыя ўмо́вы для рабо́ты — создали́сь (сложи́лись) хоро́шие усло́вия для рабо́ты;

~ры́лася до́брае ўра́жанне — создало́сь (сложи́лось) хоро́шее впечатле́ние;

2. (сформироваться) созда́ться, организова́ться, образова́ться, учреди́ться;

пры шко́ле ~ры́ўся драматы́чны гурто́к — при шко́ле образова́лся (организова́лся) драмати́ческий кружо́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

merit [ˈmerɪt] n.

1. ва́ртасць;

a work of great artistic merit твор вялі́кай маста́цкай ва́ртасці

2. pl. merits до́брыя я́касці; перава́гі, плюсы́;

I don’t see any merits in being rich. Я не бачу ніякіх плюсоў у багацці.

3. заслу́га;

judge smb. on merit судзі́ць каго́-н. па заслу́гах;

Everyone is selected on merit. Кожнага выбіраюць па заслугах.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ураджа́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да ўраджаю. Ураджайныя ведамасці.

2. Які характарызуецца багатым ураджаем. Быў той год ураджайным, як ніколі. Жыты ў полі стаялі сцяной. Лынькоў. Сподам сцелецца ягаднік — яркія пацеркі суніц і сіваватыя, асабліва ўраджайныя сёлета, чарніцы. Брыль. // перан. Разм. Багаты на што‑н. 1958 і 1959 гады былі ўраджайныя на першыя паэтычныя зборнікі і ў пераважнай большасці добрыя. Лужанін. На паэмы пасляваенны час, можна сказаць, быў у нашай літаратуры ўраджайны. Лойка.

3. Які вызначаецца высокай ураджайнасцю. Ураджайны сорт пшаніцы. Ураджайная культура.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыя́цель, пры́яцель ’блізка знаёмы чалавек, з якім устанавіліся добрыя, прыязныя адносіны’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Бяльк.; ваўк., ганц., Сл. ПЗБ; ТС, ЛА, 3), прыя́цяль, прые́цель, прыя́ціл ’тс’ (Сл. ПЗБ, ЛА, 3), прыя́цельства ’таварыскія адносіны; сяброўства’ (Нас., Ласт., ТСБМ), ст.-бел. приятель, приатель, приетель ’тс’ (Сл. Скарыны). Укр. прия́тель, рус. прия́тель, польск. przyjaciel, в.-луж. přećel, н.-луж. pśijaśel, чэш. přítel, славац. priateľ, серб.-харв. при̏јатељ, славен. prijȃlelj, балг. прия́тел ’прыяцель’, макед. пријател ’тс’. Прасл. *prijatelь ’прыяцель, добразычлівец, сваяк, родны’, дэрыват ад *prijati (гл. прыяць) з суфіксам nomina agentis ‑telʼь (Слаўскі, SP, 1, 52; Махэк₂, 494). Праславянскае слова роднаснае ст.-в.-ням. fruidil, с.-в.-ням. vriedel ’любімы; жаніх, муж’, ням. Freund ’прыяцель’, ст.-ісл. friill ’каханы, палюбоўнік’. Гл. Траўтман, 231; Брукнер, 445; БЕР, 5, 749; Фасмер, 3, 369; Бязлай, 3, 121; Сной₂, 575; Банькоўскі, 2, 935; ЕСУМ, 4, 586 (прияти). Параўн. прэ́цель (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)