каталіко́с
(гр. katholikos = галоўны, усеагульны)
тытул патрыярхаў армяна-грыгарыянскай і грузінскай праваслаўных цэркваў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Магістра́ль ’галоўная чыгуначная, водная, паветраная і інш. лінія шляхоў зносін’ (ТСБМ), ’асфальтавая дарога’ (Інстр. I). Запазычана праз рус. мову з ням. Magistrale < лац. magistrālis ’галоўны’ (Фасмер, 2, 555). Не выключана магчымасць запазычання і з польск. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
base metal
1) невысакаро́дны мэта́л
2) гало́ўны мэталі́чны элемэ́нт у спла́ве
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
determinant
[dɪˈtɜ:rmɪnənt]
1.
n.
вызнача́льны, выраша́льны фа́ктар
2.
adj.
выраша́льны, раша́ючы; гало́ўны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
вышэ́йшы, -ая, -ае.
1. Больш высокі (у 1—3 знач.).
Гэты дом в. за той.
Сёлетні ўраджай бульбы в. за леташні.
2. Самы галоўны, кіруючы.
В. орган дзяржаўнай улады.
Вышэйшае камандаванне.
3. Пра самую высокую ступень у развіцці, навуцы, у сістэме адукацыі.
В. жывёльны свет.
Вышэйшая нервовая дзейнасць (спец.). Вышэйшая матэматыка.
Вышэйшая навучальная ўстанова.
○
Вышэйшая мера пакарання — расстрэл, пазбаўленне жыцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
аве́рс
(фр. avers, ад лац. adversus = павернуты тварам)
правы (галоўны) бок манеты, медаля, банкноты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Рале́йны ’прызначаны для ворыва’: ралейны хамут (Нас., Юрч.), рале́мый ’тс’ (гарад., Нар. лекс.), рале́йны ’галоўны ў парнай запрэжцы (пра валоў)’ (слуц., глыб., лід., лях., трак., Сл. ПЗБ), рале́нны (конь) ’карэнны, караннік’ (Ян.), ст.-бел. ролейный ’прызначаны для ворыва’: три места ролейная (XIV ст., Карскі, 1, 55), рус. дыял. роле́йный (хомут) ’тс’, стараж.-рус. ролейный ’тс’: а иже у господина ролейный закупъ будет (Руская Праўда). Параўн. балг. ра́лен хомо́т ’хамут для валоў, які дазваляў ім хадзіць па раллі’. Сюды ж раляны́ ’земляны’: раляныя чэрві (шчуч., Сл. ПЗБ), раллявы́ ’галоўны ў запрэжцы валоў’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ). Ад ралля́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
stress mark [ˈstresmɑ:k] n. значо́к на́ціску;
The primary stress mark is on the first syllable. Галоўны націск прыпадае на першы склад.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
brunt
[brʌnt]
n.
гало́ўная сі́ла; гало́ўны ўда́р або́ цяжа́р
the brunt of the hurricane — гало́ўная сі́ла ўрага́ну
to bear the brunt of the battle — прыня́ць на сябе́ гало́ўны цяжа́р бітвы́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
artery
[ˈɑ:rtəri]
n., pl. -teries
1) артэ́рыя f.
2) магістра́ль f., гало́ўны шлях
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)