прыхлусі́ць, ‑хлушу, ‑хлусіш, ‑хлусіць; зак., што і без дап.
Разм. Апавядаючы пра што‑н., дадаць хлусні, выдумкі; прылгаць. Пра акунёў .. [Васіль], вядома, крыху прыхлусіў — не такія ўжо яны там і вялікія. Якімовіч. Адны ўмеюць складна расказаць пра перажытае, ёсць здатныя прыхлусіць, ды так, што самі вераць у тое, чаго ніколі не было. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
са́ні, ‑ей; адз. няма.
Зімовая павозка на палазах. [Кастусь:] — Зіма наша вядома якая — сёння ў санях, заўтра ў калёсах. Брыль. [Сымон:] — Эх, каб сняжок, запрог бы кабылу ў сані. Чарнышэвіч.
•••
Фінскія сані — сані ў выглядзе крэсла, прымацаванага на доўгіх металічных палазах.
Глядзець на паповы сані гл. глядзець.
Сесці не ў свае сані гл. сесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цывілізава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад цывілізаваць.
2. у знач. прым. Далучаны да цывілізацыі; які адказвае патрабаванням цывілізацыі; культурны, адукаваны. Цывілізаваныя народы. □ 10 лютага 1937 года ўвесь цывілізаваны свет адзначаў 100‑годдзе з дня смерці Пушкіна. У. Калеснік. [Жонка:] — Усяму цывілізаванаму свету вядома, што маленькая кропля нікаціну забівае нават каня. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лімо́н ’расліна Cytrus limon і яе светла-жоўтыя плады’ (ТСБМ). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 73), запазычана з рус. мовы. Аднак слова было вядома яшчэ ў ст.-бел. мове: лимонъ, лимония (з 1679 г.) (Булыка, Лекс. запазыч., 151).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
problem1 [ˈprɒbləm] n.
1. прабле́ма, пыта́нне;
the housing problem жыллёвае пыта́нне
2. прабле́ма, ця́жкасць;
solve a problem вы́рашыць прабле́му;
financial problems фіна́нсавыя прабле́мы
3. math. зада́ча
♦
have a problem with smth. мець прабле́му з чым-н.;
no problem infml вядо́ма, безумо́ўна (у адказ на просьбу)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ге́тры ’гетры’ (БРС). Рус. ге́тры, укр. ге́три. Запазычанне з рус. мовы. У рус. мове слова вядома з пачатку XX ст. і ўзята з франц. guêtre (паходжанне якога не вельмі яснае). Фасмер, 1, 403; Шанскі, 1, Г, 65.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дараві́зна ’падарунак’. У ст.-бел. мове даровізна ў значэнні ’падарунак, падаравальны запіс’ вядома з XVI ст. (гл. Булыка, Запазыч.). Запазычанне з польск. мовы (параўн. польск. darowizna, вытворнае ад дзеяслова darować). Аб запазычанні гл. у Кюнэ, Poln., 50.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дэ́ндзі ’дэндзі’ (БРС). Рус. де́нди, укр. де́нді. У бел. мове, магчыма, з рус. Першакрыніцай з’яўляецца англ. dandy ’тс’. У рус. мове вядома ўжо ў першай палавіне XIX ст. Фасмер, 1, 498; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 70.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перасу́дак (пірясу́дык) ’паўторны суд’ (Юрч. СНС). Ст.-бел. пересудь ’судовая пошліна; плата суддзі і падсудку за разгляд справы’, у значэнні ’паўторны судовы разбор’ вядома з 1229 г. Да пера- і суд (гл.). Параўн. польск. przesądzić ’асудзіць паўторна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Таўжэ́ш ’няўжо, хіба’ (Скарбы), таўжэ́ш ’вядома, канечне’ (шчуч., З нар. сл.). З *та‑ўжэ‑ж, параўн. та ўжэ(ж) ’няўжо ж, ды ўжо’ (Сцяшк. Сл.), гл. та, ужо, ж(а); адрозненні ў семантыцы звязаны з інтанацыйным суправаджэннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)