пачапля́цца сов. (обо всех, многих)
1. уцепи́ться, приста́ть;
2. уцепи́вшись, пови́снуть;
3. цепля́ясь, сесть;
п. на воз — цепля́ясь, се́сть на теле́гу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Grex totus in agris unius scabile cadit
Увесь статак гіне ў полі з-за паршы адной [авечкі].
Всё стадо погибает в поле от парши одной [овцы].
бел. Адна паршывая аўца ўвесь статак паскудзіць. За адным паршывым баранам усё стада пагана.
рус. Одна паршивая овца всё стадо портит. Одна сопатая лошадь всех осопатит. От одного порченого яблока. целый воз загнивает. От одного гнилого яблока весь воз загнивает.
фр. Brebis galeuse gâte le troupeau (Паршивая овца портит стадо).
англ. One rotten sheep infects the whole flock (Одна паршивая овца всё стадо портит).
нем. Ein räudiges Schaf verdirbt die ganze Herde (Паршивая овца портит всё стадо). Ein fauler Apfel macht zehn faule Äpfel (Гнилое яблоко портит десять других).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
вали́ться несов.
1. в разн. знач. валі́цца;
с тре́ском вали́лись дере́вья з трэ́скам валі́ліся дрэ́вы;
ша́пка ва́лится с головы́ ша́пка ва́ліцца з галавы́;
воз ва́лится на́ бок воз ва́ліцца на бок;
забо́р ва́лится плот ва́ліцца;
3. страд. валі́цца; зва́львацца; см. вали́тьI;
◊
вали́ться из рук валі́цца з рук;
вали́ться с ног валі́цца з ног.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Лаве́ты ’два дручкі, збітыя упоперак і пашыраныя назад, якія накладваюцца на воз замест драбін і служаць для перавозкі сена, снапоў і г. д.’ (Смул.) < польск. lawet, laweta ’лафет’ < ням. Lafette < фр. Iʼaffut ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падво́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Запрэжаны воз, калёсы. Грузавая падвода. Прыехаць на падводзе. □ Падводамі прывозілі з горада тавар. Каваль. Яшчэ здалёку было відаць, што сёння ёсць завознікі: некалькі падвод стаяла на грэблі каля млына. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непача́ты, ‑ая, ‑ае.
Такі, якога яшчэ не пачыналі, за які яшчэ не браліся; цэлы. Ля дашчанай агароджы, за якой ўзвышаліся.. стагі, скуб траву стрыножаны гняды конь. Непадалёку стаяў непачаты воз сена. Чыгрынаў.
•••
Непачаты край гл. край 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штыке́тнік, ‑а і ‑у, м.
1. ‑у, зб. Вузкія драўляныя планкі, з якіх робяць плот. Прывезці воз штыкетніку.
2. ‑а. Плот, агароджа, зробленая з такіх планак. Схуднеў за вёскай Хмызнякоў наўкруг, І знікла са штыкетніка даёнка. Грачанікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
растрэ́сціся, -расу́ся, -расе́шся, -расе́цца; -расёмся, -расяце́ся, -расу́цца; растро́сся, -рэ́слася і -расла́ся, -рэ́слася і -расло́ся; -расі́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раскідацца, рассыпацца.
Валасы яе растрэсліся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Страціцца, згубіцца (разм.).
Усе мае нататкі растрэсліся.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разбурыцца, распасціся.
Воз з сенам растросся.
4. Натаміцца, намучыцца ад трасучай язды (разм.).
|| незак. растраса́цца, -а́ецца і растрэ́свацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зве́зці, звязу́, звязе́ш, звязе́; звязём, звезяце́, звязу́ць; звёз, зве́зла; звязі́; зве́зены; зак., каго-што.
1. Возячы, даставіць куды-н., перавезці (пра ўсё, многае).
З. каменне ў кучу.
З. хлеб з поля.
2. Везучы, перамясціць зверху ўніз.
З. воз з гары.
3. Ад’язджаючы, непрыметна ўзяць з сабой і адвезці куды-н.
Паехаў і кнігу звёз.
|| незак. зво́зіць, зво́жу, зво́зіш, зво́зіць.
|| наз. звоз, -у, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
wsiadać
незак. сядаць;
wsiadać na wóz — сядаць на воз;
wsiadać na konia — сядаць на каня
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)