разляпі́ць, ‑ляплю, ‑лепіш, ‑лепіць; зак., што.

1. Раз’яднаць тое, што зляпілася. Не разляпіць вачэй пасля сну.

2. Наляпіць, прыляпіць у многіх месцах. Нямецкае начальства адразу ж разляпіла па горадзе загад. Гарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шлёпанне, ‑я, н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. шлёпаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Гэтае бязладнае, то глухое, то звонкае, шлёпанне дажджынак з даху я пачуў, яшчэ не расплюшчыўшы вачэй. Каршукоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БЛЕФАРЫ́Т

(ад грэч. blepharon павека + ...іт),

запаленне краёў павекаў. Адна з пашыраных і працяглых хвароб вачэй. Прычыны ўзнікнення: хранічныя інфекц. і інфекцыйна-алергічныя хваробы, гіпавітамінозы, анеміі, хваробы страўнікава-кішачнага тракту, эндакрынныя парушэнні, глісныя інвазіі, хранічны танзіліт і інш. Развіццю блефарыту спрыяюць хранічныя кан’юнктывіты, запаленні слёзных шляхоў, гіперметрапія і астыгматызм вока, уздзеянні ветру, пылу, дыму.

Адрозніваюць блефарыт просты (лускаваты), язвавы і ангулярны. Для ўсіх відаў блефарыту характэрны сверб, адчуванне цяжару павекаў, хуткая стамляльнасць вачэй і павышаная адчувальнасць іх да святла. Назіраецца пачырваненне і патаўшчэнне краёў павекаў каля асновы вейкаў — дробныя сухія паслойныя шаравата-белыя лускавінкі ці жаўтаватыя скарыначкі, пры гнойных — кроватачывыя язвачкі. Пры іх рубцаванні парушаецца рост вейкаў. Прычынай блефарыту бывае себарэя. Стафілакокавы блефарыт можа выклікаць абсцэс тлушчавай залозы валасянога фалікула — вонкавы ячмень. Пры ангулярным блефарыце запаляюцца краі вонкавай і ўнутр. спаек павекаў. Лячэнне тэрапеўтычнае.

Л.М.Марчанка.

т. 3, с. 190

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

шо́ры мн. Schéuklappen pl; Schúppen pl;

◊

трыма́ць каго-н. у шо́рах j-n streng hálten*;

скі́нуць шо́ры з вачэ́й wie Schúppen von den Áugen fállen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

павыко́лваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Выкалаць усё, многае. Нізка навіслыя галіны, ужо амаль голыя, раз за разам сцябалі па твары, і я трымаў рукі перад сабою, каб не павыколваць вачэй. Дамашэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасы́пацца, ‑плецца; зак.

Пачаць сыпацца. Шыбы зазвінелі, а з некаторых пасыпаўся кіт. Колас. Зноў зазвінеў смех, пасыпаліся жарты. Няхай.

•••

Аж іскры з вачэй пасыпаліся гл. іскра.

пасыпа́цца, ‑а́ецца; незак.

Зал. да пасыпа́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ухмыльну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

Разм. Усміхнуцца. — Як вас мы будзем велічаць? — спытала.. [Вера Пятроўна], лагодна ўхмыльнуўшыся і не спускаючы вачэй з новага шафёра. Кулакоўскі. [Жэня] крыва ўхмыльнулася, паўтарыла горка, насмешліва: — «Жонка»!.. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zútun

*

1.

vt разм.

1) дадава́ць

2) заплю́шчваць (вочы)

kein Áuge ~ — не заплю́шчыць вачэ́й

2.

(sich) зачыня́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

даўме́цца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; зак.

Разм. Зразумець, дадумацца. Вядома, каб дзядзька Адам больш уважліва прыглядаўся да Мялешкавых вачэй, ён бы заўважыў у іх смяшынку і можа б даўмеўся, што той казаў няпраўду. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сы́шчыцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сышчыка, уласцівы сышчыку або належыць яму. Яны [лістоўкі] не тут, яны далёка, і як вачэй, панок, ні жмур, не знойдзе сышчыцкае вока яго [Данілы] лістовак і брашур. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)